Türkiye, son yıllarda makarna üretim ve ihracatında önemli bir çıkış yakalayarak dünya makarna pazarında güçlü bir konuma gelmiş durumda. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) ve İhracatçılar Birliği verilerine göre, Türkiye'nin 2023 yılı itibarıyla makarna ihracatı 720 milyon dolara ulaştı. Türkiye’nin makarna sektöründeki bu yükselişi, dünya çapında artan talep ve pazar çeşitlendirme stratejilerinin başarılı bir sonucu olarak değerlendiriliyor.
Türkiye'nin makarna ihracatı üzerine yapılan bir araştırmada, 2023 yılında toplam 2 milyon ton makarnanın yurt dışına ihraç edildiği belirtilmektedir. Bu ihracat hacmi, Türkiye'nin dünya çapında en fazla makarna ihraç eden ikinci ülke olmasını sağladı. En büyük pazarlar arasında Afrika ve Orta Doğu ülkeleri bulunurken, Latin Amerika ve Asya pazarlarında da büyüme sağlanmıştır. Türkiye Makarna Sanayicileri Derneği'nin (TMSD) verilerine göre, özellikle Afrika ülkelerinin Türkiye’den makarna talebinde her yıl oranında artış gözlemleniyor.
Türk makarna ihracatının 2023'te önceki yıla kıyasla oranında arttığı, bunun ise kalite odaklı üretim, uygun fiyat stratejisi ve güçlü lojistik altyapının bir sonucu olduğu belirtiliyor. Türkiye’nin bu pazarda başarısının ardında, büyük ölçekli ve modern tesislerde yapılan üretimin yanı sıra farklı coğrafyalara hitap eden çeşitlilik de önemli rol oynuyor. Ülkede üretilen makarnaların kalitesi ve besin değerlerinin yüksek olması, Türkiye'nin dünya genelinde tercih edilme nedenlerinden biri olarak gösteriliyor.
Türkiye'nin makarna üretimindeki en büyük avantajlarından biri, kaliteli durum buğdayı üretimi ve erişilebilirliği. Türkiye, dünyanın en iyi durum buğdayı üreticilerinden biri olarak biliniyor ve bu durum, Türk makarnalarının hem lezzet hem de kalite açısından öne çıkmasına katkı sağlıyor. Ülke içinde yetiştirilen buğdayın çoğu, makarna üretiminde kullanılarak ihracat için yüksek kaliteli bir ürün sunulmasını sağlıyor.
Ayrıca, Türk makarna sektörü inovasyona ve ürün çeşitliliğine önem veriyor. Glutensiz makarna, organik makarna ve tam buğday gibi farklı ürün seçenekleri, Türk makarnasının farklı ülke ve tüketici gruplarına hitap etmesini sağlıyor. Bu çeşitlendirme, özellikle sağlıklı beslenme trendlerinin yaygınlaştığı Avrupa ve Amerika pazarlarına girişte önemli bir avantaj olarak öne çıkmaktadır.
Makarna ihracatı, Türkiye ekonomisi için önemli bir döviz kaynağı olmasının yanı sıra, tarım ve sanayi sektörlerini destekleyen bir yapıdadır. Makarna üretimi, Türkiye’de yaklaşık 20.000 kişiye doğrudan istihdam sağlamaktadır. İhracatın artması, hem istihdamı artırarak ekonomiyi desteklemekte hem de tarımsal üretime talep yaratmaktadır. Türkiye’nin en çok makarna ihraç ettiği ülkeler arasında Angola, Japonya, ABD ve Irak yer almaktadır ve bu çeşitlilik Türkiye ekonomisi için risk dağılımı açısından önemlidir.
Türkiye Makarna Sanayicileri Derneği, önümüzdeki beş yıl içinde ihracat hedefini 1 milyar dolar olarak belirlemiştir. Bu hedefe ulaşmak için, Türkiye’nin mevcut pazarlarda daha da güçlenmesi ve Avrupa Birliği ülkeleri gibi yüksek tüketim seviyelerine sahip pazarlara olan ihracatını artırması amaçlanmaktadır. Ayrıca, yeni üretim teknolojileri ile enerji maliyetlerini azaltarak daha sürdürülebilir bir üretim yapısı kurmayı hedefleyen Türk makarna sektörü, karbon ayak izini düşürme konusunda da adımlar atmaktadır.
Özellikle İtalya gibi dünya devi olan ülkelerle rekabet halinde olan Türkiye, kendine özgü üretim metodları ve pazarlama stratejileriyle dünya pazarındaki payını artırmayı hedefliyor. Üretimde dijitalleşme ve otomasyon gibi yeniliklerin de sektörde yaygınlaşması bekleniyor.
(Özkan Güngörmez)