Türkiye’de gereksiz antibiyotik kullanımı, halk sağlığı için önemli bir tehdit oluşturuyor. Dünya Sağlık Örgütü'nün (WHO) verilerine göre, antibiyotiklere direnç kazanan bakterilerin neden olduğu enfeksiyonlar her yıl dünya genelinde milyonlarca insanın hayatını kaybetmesine yol açıyor. Türkiye’de de durum farklı değil. Sağlık Bakanlığı tarafından yapılan araştırmalar, halkın büyük bir kısmının antibiyotik kullanımı konusunda yeterli bilgiye sahip olmadığını ve yanlış kullanımın dirençli bakterilerin artışında etkili olduğunu gösteriyor.
Uzmanlar, antibiyotiklerin yalnızca bakteriyel enfeksiyonların tedavisinde etkili olduğunu, viral enfeksiyonlarda kullanılmasının faydasız olduğunu vurguluyor. Ancak, Sağlık Bakanlığı'nın 2023 yılı verilerine göre, Türkiye’de antibiyotik reçetesi yazılan hastaların %30’unun aslında antibiyotiğe ihtiyacı olmayan viral enfeksiyonlar için başvurduğu tespit edildi.
Bu durum, özellikle soğuk algınlığı ve grip gibi viral hastalıklarda antibiyotiğin yanlış ve gereksiz kullanımını ortaya koyuyor. Yanlış kullanım, bakterilerin antibiyotiklere karşı direnç geliştirmesine neden oluyor. Bunun sonucunda, antibiyotikler etkisiz hale geliyor ve tedavisi zorlaşan enfeksiyonların sayısı artıyor.
Antibiyotik direnciyle mücadelede en önemli adımlardan biri toplumun bu konuda bilinçlendirilmesidir. Sağlık Bakanlığı tarafından yapılan bir kamuoyu araştırması, halkın %40’ının antibiyotikleri reçetesiz olarak eczanelerden temin etmeye çalıştığını ve %25’inin antibiyotik kullanımı sırasında dozaj talimatlarına uymadığını ortaya koydu.
Sağlık Bakanlığı, antibiyotik kullanımına ilişkin farkındalığı artırmak amacıyla çeşitli kampanyalar düzenliyor. Özellikle "Akılcı İlaç Kullanımı" kampanyası kapsamında, antibiyotiklerin yanlış kullanımının zararları konusunda toplum bilgilendiriliyor. Bakanlık, bu kampanyalar sayesinde antibiyotik kullanım oranlarını %10 düşürmeyi hedefliyor.
Ayrıca, okullarda ve üniversitelerde düzenlenen seminerler, sağlık çalışanlarının düzenlediği bilgilendirme toplantıları ve kamu spotları aracılığıyla, toplumun her kesimine ulaşılması amaçlanıyor.
Avrupa Birliği ülkeleri ile karşılaştırıldığında, Türkiye’nin antibiyotik kullanım oranlarının daha yüksek olduğu görülüyor. Avrupa Hastalık Önleme ve Kontrol Merkezi’nin (ECDC) raporlarına göre, Türkiye antibiyotik tüketiminde Avrupa’da en üst sıralarda yer alıyor. Ancak, son yıllarda alınan önlemler sayesinde antibiyotik kullanım oranlarında %5’lik bir düşüş sağlandı.
(Sema Yüksel Güngörmez)