İklim değişikliği ile birlikte dünya genelinde sıkça yaşanmaya başlanan aşırı hava olayları, sadece insan yaşamını değil, aynı zamanda küresel ekonomiyi de ciddi şekilde etkiliyor. Küresel ısınmanın etkisiyle şiddetlenen sel, kuraklık, orman yangınları ve kasırgalar gibi doğa olayları, ülkelerin tarımdan sanayiye, altyapıdan sigorta sektörüne kadar farklı alanlarda milyarlarca dolarlık ekonomik kayıplara neden oluyor.
Birleşmiş Milletler tarafından hazırlanan "Küresel İklim Risk Endeksi" raporuna göre, dünya genelinde son on yılda aşırı hava olayları nedeniyle yaklaşık 3 trilyon dolarlık ekonomik kayıp yaşandı. Raporda özellikle Asya ve Amerika kıtalarında meydana gelen tayfunlar, kasırgalar ve sellerin ciddi yıkıma yol açtığı, bu bölgelerdeki ekonomik kayıpların küresel ekonomiyi de olumsuz etkilediği belirtiliyor.
Aşırı hava olayları özellikle tarım sektöründe yıkıcı etkilere neden oluyor. Uluslararası Tarım ve Gıda Örgütü (FAO) tarafından yapılan araştırmaya göre, artan sıcaklıklar, beklenmeyen yağışlar ve kuraklık gibi faktörler tarım verimliliğini düşürüyor. Örneğin, 2023 yılında Avrupa’da yaşanan aşırı kuraklık nedeniyle buğday üretiminde %20'lik bir düşüş yaşandı. Bu durum, dünya genelinde gıda fiyatlarının artmasına ve gıda krizine yol açarak ülkelerin ekonomik dengelerini sarsmaktadır.
Aşırı hava olayları, sanayi tesisleri ve altyapılar üzerinde de ciddi risk oluşturuyor. Dünya Bankası tarafından yayımlanan bir raporda, fırtınalar ve sel gibi doğa olaylarının fabrika, enerji santralleri ve liman gibi stratejik altyapılara zarar vererek üretim ve ihracat faaliyetlerini kesintiye uğrattığı ifade edilmiştir. Örneğin, 2022’de Asya’da yaşanan sel felaketleri nedeniyle birçok fabrika haftalarca kapalı kalmış ve elektronik, otomotiv gibi sektörlerde üretim aksamaları yaşanmıştır.
Aşırı hava olayları, sigorta sektöründe de risklerin artmasına neden oluyor. Munich Re tarafından yayımlanan sigorta sektör analizine göre, aşırı hava olaylarının sıklaşması, sigorta şirketlerinin zarar yükünü artırarak sektörün mali sürdürülebilirliğini tehdit ediyor. Munich Re raporuna göre, 2023 yılında aşırı hava olayları nedeniyle sigorta sektöründe 280 milyar dolarlık hasar ödemesi yapılmış, bu da şirketlerin mali rezervlerinde büyük bir azalmaya yol açmıştır.
İklim değişikliğinin etkisiyle meydana gelen aşırı hava olayları, turizm sektörü için de büyük bir tehdit oluşturuyor. Özellikle tatil beldelerinin fırtına ve sel gibi olaylara maruz kalması, turist sayısının azalmasına ve otel rezervasyonlarının düşmesine yol açıyor. Birleşmiş Milletler Dünya Turizm Örgütü (UNWTO) tarafından yapılan bir araştırmada, 2023 yılında Karayipler ve Güneydoğu Asya’daki turizm gelirlerinde ’e varan düşüş yaşandığı belirtilmiştir. Turistlerin bu bölgelere olan ilgisinin azalması, yerel ekonomiler için büyük bir gelir kaybı anlamına gelmektedir.
Aşırı hava olaylarının ekonomik etkilerini azaltmak için birçok ülke iklim değişikliğiyle mücadeleye yönelik yatırımlarını artırmaktadır. Uluslararası Enerji Ajansı (IEA) raporuna göre, 2024 yılında küresel düzeyde yenilenebilir enerjiye yapılan yatırımlar 1,2 trilyon dolara ulaşmıştır. Bu yatırımlar, uzun vadede iklim değişikliğini yavaşlatmayı ve aşırı hava olaylarının etkilerini azaltmayı hedeflemektedir. Ancak, bu yatırımların kısa vadeli sonuçlar doğurması zor olduğu için ülkeler hâlâ aşırı hava olaylarının ekonomik zararlarına karşı savunmasız kalmaktadır.
(Sema Yüksel Güngörmez)