Türkiye, denizcilik sektöründe son yıllarda gösterdiği performansla dikkatleri üzerine çekiyor. Gemi inşa endüstrisinde elde ettiği başarılarla Avrupa'nın tamamını geride bırakan Türkiye, hem teknoloji hem de üretim kapasitesi açısından liderliğini pekiştiriyor. Özellikle yerli tersaneler, dünya çapında bir marka haline gelirken, sektörün ekonomik katkısı her geçen gün artıyor.
Türkiye'nin gemi inşa endüstrisinde elde ettiği başarı, uluslararası raporlarla da tescilleniyor. 2024 yılı verilerine göre, Türk tersaneleri Avrupa'nın toplam üretim kapasitesini geride bırakarak dünya sıralamasında ön sıralara yerleşti. Özellikle çevre dostu gemiler, balıkçı tekneleri, römorkörler ve askeri gemiler gibi özel üretim kategorilerinde Türkiye, lider konumda bulunuyor.
Türk Gemi İnşa Sanayicileri Birliği (GİSBİR) tarafından yapılan açıklamaya göre, Türkiye’de aktif olarak faaliyet gösteren 83 tersanede, yıl boyunca binlerce gemi üretiliyor. Yalova, Tuzla ve Altınova gibi bölgelerde yoğunlaşan tersaneler, dünya standartlarında üretim yaparak uluslararası pazarda güçlü bir konum elde ediyor.
Türk tersaneleri, yalnızca üretim kapasitesiyle değil, aynı zamanda ileri teknoloji ve çevre dostu uygulamalarıyla da öne çıkıyor. Son yıllarda gemi inşasında kullanılan hibrit motor teknolojileri, yenilenebilir enerji sistemleri ve sıfır emisyon hedefleri, Türkiye’yi diğer üretici ülkelerden ayıran en önemli özellikler arasında yer alıyor.
Özellikle sıvılaştırılmış doğal gaz (LNG) ile çalışan gemiler, Türkiye’nin uzmanlaştığı alanlardan biri. Çevreye duyarlı bu gemiler, karbon emisyonlarını azaltarak sürdürülebilir deniz taşımacılığına katkı sağlıyor. Dünya çapında artan çevre regülasyonları nedeniyle, bu tip gemilere olan talep giderek artarken, Türkiye bu pazarın liderlerinden biri haline geliyor.
Türkiye’nin gemi ihracatı, son yıllarda ciddi bir artış gösterdi. Ticaret Bakanlığı’nın verilerine göre, 2023 yılında gemi ve yat ihracatı toplamda 1.5 milyar doları aştı. Bu rakam, bir önceki yıla göre yüzde 30’luk bir artışı temsil ediyor. Özellikle İskandinav ülkeleri, Orta Doğu ve Asya pazarlarına yönelik yapılan ihracatlar, Türkiye'nin bu alandaki liderliğini pekiştiriyor.
En çok ihraç edilen ürün kategorileri arasında şunlar bulunuyor:
LNG gemileri: Çevre dostu özellikleriyle özellikle Avrupa ülkelerinde büyük ilgi görüyor.
Askeri gemiler: Özellikle savunma sanayi ile iş birliği içinde geliştirilen teknolojik donanımlı gemiler.
Mega yatlar: Türkiye, lüks yat üretiminde dünya liderleri arasında yer alıyor.
Türk gemi inşa sektörü, savunma sanayiyle yaptığı iş birlikleriyle de dikkat çekiyor. MİLGEM Projesi kapsamında geliştirilen milli savaş gemileri, Türkiye’nin askeri alandaki gücünü artırıyor. Ayrıca, Türk Deniz Kuvvetleri için üretilen çok amaçlı amfibi hücum gemisi TCG Anadolu, dünya çapında büyük ses getirdi.
Bu başarılar, sadece Türkiye’nin savunma kapasitesini artırmakla kalmıyor, aynı zamanda gemi inşa sanayisinin uluslararası arenada tanınırlığını da artırıyor. Birçok ülke, Türk yapımı askeri gemileri kendi envanterine dahil etmek için görüşmeler yürütüyor.
Gemi inşa sektörü, Türkiye ekonomisine sağladığı katkının yanı sıra istihdam alanında da önemli bir rol oynuyor. Sektörde yaklaşık 40 bin kişi doğrudan istihdam edilirken, yan sanayilerle birlikte bu rakam 100 bin kişiye ulaşıyor. Özellikle mühendislik, kaynakçılık ve teknisyenlik gibi uzmanlık gerektiren alanlarda yüksek nitelikli iş gücü yetişiyor.
Türkiye, gemi inşa sektöründe yalnızca Avrupa’yı değil, aynı zamanda Uzak Doğu ülkeleriyle de rekabet ediyor. Çin ve Güney Kore gibi devlerle yarışan Türk tersaneleri, özellikle kalite, hız ve maliyet avantajlarıyla dikkat çekiyor. Uzak Doğu'dan gemi almak yerine Türkiye'yi tercih eden birçok Avrupalı şirket, bu durumun Türkiye’nin küresel rekabet gücünü artırdığına işaret ediyor.
(Sema Yüksel Güngörmez)