Çocukluk döneminde sağlıklı büyüme, genel sağlık ve gelecekteki yaşam kalitesi açısından kritik bir öneme sahiptir. Ancak, büyüme geriliği (büyüme gerilmesi) gibi sorunlar, çocuğun fiziksel ve zihinsel gelişimini olumsuz etkileyebilir. Uzmanlar, büyüme geriliğinin erken teşhis edilmesinin, bu durumun etkilerini minimize etmek için hayati olduğunu vurgulamaktadır.
Büyüme geriliği, çocuğun yaşına ve cinsiyetine göre normal kabul edilen büyüme hızından sapma olarak tanımlanır. Bu durum, boy kısalığı, kilo alamama veya gelişim basamaklarında geri kalma şeklinde kendini gösterebilir. Büyüme geriliğinin nedenleri arasında genetik faktörler, beslenme yetersizlikleri, kronik hastalıklar, hormonal bozukluklar ve sosyal çevrenin etkileri bulunmaktadır.
Büyüme geriliğinin erken teşhisi, sorunun nedeninin belirlenmesi ve tedavi sürecine erken başlanması açısından son derece önemlidir. Erken teşhis sayesinde, büyüme geriliğine neden olan faktörler ortadan kaldırılabilir veya kontrol altına alınabilir. Örneğin, yetersiz beslenmeden kaynaklanan büyüme geriliği, uygun diyet ve besin takviyeleri ile düzeltilebilir. Hormonal dengesizliklerden kaynaklanan sorunlar ise, uygun hormon tedavileri ile çözülebilir.
2023 yılında Türkiye’de yapılan geniş kapsamlı bir araştırma, büyüme geriliği olan çocukların %40’ının teşhis edilmediğini ve bu çocukların büyük bir kısmının sağlık hizmetlerine ulaşamadığını ortaya koymuştur. Araştırmaya katılan pediatri uzmanları, büyüme geriliği olan çocukların erken yaşta teşhis edilmesi ve tedavi edilmesi gerektiğini vurgulamaktadır. Araştırma sonuçlarına göre, büyüme geriliği teşhis edilen çocukların %70’inde erken müdahale ile büyüme hızı artırılabilmiş ve bu çocukların büyük bir kısmı normal büyüme eğrisine ulaşmıştır.
Başka bir çalışma, büyüme geriliği olan çocukların, erken teşhis edilip tedavi edilmediği durumlarda, yaşam boyu süren fiziksel ve zihinsel sağlık sorunları yaşama riskinin arttığını göstermiştir. Bu çocuklar, yetişkinlik döneminde obezite, diyabet, kalp hastalıkları ve psikolojik sorunlar gibi ciddi sağlık problemleri ile karşılaşma riski taşımaktadır.
Pediatri uzmanları, büyüme geriliğinin teşhisinde düzenli boy ve kilo takibinin yanı sıra, çocuğun genel sağlık durumu ve beslenme alışkanlıklarının da değerlendirilmesi gerektiğini belirtmektedir. Uzmanlar, ebeveynlerin çocuklarının büyüme ve gelişimini düzenli olarak izlemeleri ve herhangi bir anormallik fark ettiklerinde derhal bir uzmana başvurmaları gerektiğini vurgulamaktadır.
(Sema Yüksel Güngörmez)