COVID-19 pandemisi büyük ölçüde kontrol altına alınmış olsa da, virüsün insan vücuduna olan uzun vadeli etkileri hala araştırılmaya devam ediyor. Bilim insanları, virüsün sadece solunum sistemini değil, aynı zamanda kalp, böbrek, beyin ve diğer hayati organları da etkileyebileceğini ortaya koydu. Bu durum, COVID-19'un "multisistemik" bir hastalık olduğunu ve enfeksiyonun ardından uzun süreli organ hasarına yol açabileceğini gösteriyor.
Harvard Tıp Fakültesi'nin 2023 yılında yaptığı bir araştırma, COVID-19’un, sadece akciğerleri değil, aynı zamanda diğer organları da etkileyen ciddi bir inflamatuar yanıt tetiklediğini buldu. Araştırmada, virüs geçirmiş kişilerden alınan kan örnekleri analiz edildi ve bu kişilerin %30'unda bağışıklık sisteminin virüsü temizlemeye çalışırken organlara zarar verdiği tespit edildi.
COVID-19'un kalp üzerindeki etkileri, virüsün kardiyovasküler sistemi nasıl etkilediğine dair endişeleri artırdı. 2022'de yapılan bir araştırmaya göre, COVID-19 geçiren bireylerde kalp krizi, kalp yetmezliği ve aritmi riskinin, hastalığı hiç geçirmemiş kişilere göre %60 daha fazla olduğu gözlemlendi. New York Üniversitesi Tıp Fakültesi tarafından yürütülen bu araştırma, enfekte olmuş bireylerde kalp kası iltihabının (miyokardit) yaygın olduğunu ve bu durumun uzun vadede kalıcı kalp hasarına neden olabileceğini ortaya koydu.
COVID-19’un bir başka etkilediği alan ise beyin ve sinir sistemi oldu. Journal of Neurology'de yayınlanan bir araştırmaya göre, virüsün ardından birçok kişi beyin sisi (konsantrasyon güçlüğü), baş ağrısı, depresyon ve anksiyete gibi nörolojik belirtiler yaşıyor. Özellikle ağır COVID-19 geçiren bireylerde beyin iltihabı ve sinir hasarının gözlemlendiği belirtildi.
İngiltere'de 2023 yılında yapılan geniş çaplı bir çalışma, COVID-19 enfeksiyonunun beyin yapısında küçülmelere yol açabileceğini ortaya koydu. Oxford Üniversitesi tarafından yürütülen bu araştırmada, COVID-19 geçiren kişilerin MRI görüntülemeleri incelendi ve bu kişilerin hafıza ve düşünme yetilerinde belirgin bir düşüş olduğu tespit edildi. Araştırmacılar, virüsün beyin hücrelerine doğrudan zarar vererek bu tür semptomlara yol açabileceğini düşünüyor.
Böbrekler, COVID-19'un en fazla etkilediği organlardan biri olarak öne çıkıyor. Washington Üniversitesi Tıp Merkezi tarafından yürütülen bir çalışmada, hastalığı atlatan kişilerin %25'inde böbrek fonksiyonlarının zayıfladığı tespit edildi.
Bu araştırmalar, virüsün böbrek hücrelerine saldırarak hasara yol açabileceğini ve bu durumun uzun vadede böbrek nakline ihtiyaç duyulmasına kadar varan ciddi sonuçlar doğurabileceğini gösteriyor.
COVID-19'un bağışıklık sistemi üzerindeki uzun vadeli etkileri de araştırmacıların ilgisini çekiyor. 2023 yılında yapılan bir araştırmaya göre, virüsü geçiren kişilerde bağışıklık sistemi, enfeksiyon sonrasında bile aşırı aktif kalabiliyor ve bu durum otoimmün hastalıkların gelişme riskini artırıyor.
(Fatma Hatun Altıkardeş)