Son aylarda Türkiye'deki döviz mevduatlarında kayda değer bir düşüş yaşanıyor. Uzmanlar, bu durumun ardında ekonomik güvenin artması, Türk Lirası'na (TL) olan talebin yeniden canlanması ve yeni ekonomik politikaların etkili olduğu görüşünde. Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) ve Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) verileri, döviz hesaplarında ciddi oranda azalma olduğunu ortaya koyuyor.
BDDK’nın verilerine göre, 2024 yılının üçüncü çeyreğinde bireysel ve kurumsal döviz mevduatları toplamı yaklaşık 30 milyar dolarlık bir düşüş gösterdi. Döviz tevdiat hesaplarının hacmindeki bu kayda değer gerileme, yatırımcıların döviz birikimlerinden TL’ye geçmeye başladığına işaret ediyor. Ekonomistlere göre, bu eğilimin birkaç temel nedeni var: -TCMB'nin uyguladığı yüksek faiz politikası, TL cinsinden mevduatlara olan ilgiyi artırdı. Yüksek reel faiz oranları, yatırımcıları döviz hesaplarında tutmaktan vazgeçirerek TL yatırımlarına yönlendirdi. -KKM hesaplarının genişletilmesi, döviz hesaplarını TL'ye dönüştüren vatandaşlar için güvenli bir seçenek sunmaya devam ediyor. KKM ile sağlanan güvence ve döviz kuru farkına karşı koruma, bireyleri TL mevduatlarına geçmeye teşvik ediyor. -Türkiye’de son dönemde enflasyonun kademeli olarak gerilemesi, ekonomik toparlanma sinyalleri ve Merkez Bankası'nın rezervlerinde artış, TL’ye olan güveni artırıyor. Ekonomik istikrar algısı güçlendikçe, döviz birikimlerini TL’ye çevirenlerin sayısı artıyor. Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası'nın en son yayımladığı raporlardan yapılan derlemeye göre, döviz hesaplarının toplamı, 2023 yılının ikinci çeyreğinde oranında düşüş gösterdi. Bu düşüş, daha önceki dönemlerde artış eğilimi gösteren döviz mevduatlarının tersine döndüğünü ve halkın TL’ye daha fazla güven duyduğunu gözler önüne seriyor. BDDK verilerine göre, bireysel döviz mevduat hesaplarının 'si TL'ye çevrilirken, kurumsal döviz hesaplarındaki düşüş %8 seviyesinde gerçekleşti. Bu veriler, şirketlerin de döviz hesaplarından vazgeçerek TL’yi tercih etmeye başladığını gösteriyor. Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı (TEPAV) tarafından yapılan bir araştırma, döviz mevduatlarında yaşanan düşüşün ekonomik güven endeksiyle paralel olduğunu ortaya koyuyor. TEPAV’ın analizlerine göre, bireylerin ve şirketlerin döviz hesaplarından çekilme sebeplerinden biri, ekonomik istikrarın uzun vadede süreceği yönündeki beklentiler. Ekonomik büyümenin sürdürülebilir olacağı ve enflasyon oranlarının kademeli olarak düşeceği öngörüsü, dövizde çözülmeyi hızlandıran başlıca etkenlerden biri olarak öne çıkıyor. Goldman Sachs tarafından hazırlanan bir raporda ise Türkiye’deki döviz tevdiat hesaplarındaki azalma, Türk Lirası'nın uluslararası piyasalar tarafından da daha güvenilir bir para birimi olarak algılanmaya başlamasıyla ilişkilendiriliyor. Ayrıca, uluslararası yatırımcıların Türkiye'ye yönelik ilgisinin artması ve dış borçlanmanın daha makul oranlarda yapılabilmesi, döviz talebindeki düşüşü destekleyen unsurlar arasında sayılıyor. Döviz hesaplarındaki düşüş eğiliminin devam edip etmeyeceği, ekonomik koşullara ve uygulanan para politikalarına bağlı. Ekonomistlerin bir kısmı, yüksek faiz oranlarının korunması ve enflasyonun kontrol altında tutulması durumunda TL'ye olan talebin artarak devam edeceğini öngörüyor. Diğer bir kısım ise dövizdeki düşüşün, TL’nin değer kazanma sürecinin istikrarlı olup olmamasına bağlı olacağını belirtiyor.
(Sema Yüksel Güngörmez)