Son bilimsel araştırmalar, düzenli ve kaliteli bir uykunun insan vücudu için ne kadar kritik olduğunu vurguluyor. Uzmanlar, yetişkin bireylerin ideal olarak günde 7-9 saat uyuması gerektiğini belirtirken, gerçekte bu süreyi dolduramayanların oranı giderek artıyor. Örneğin, 2022 yılında yapılan bir global uyku anketinde, katılımcıların yaklaşık yüzde 62'si düzenli olarak uykusuzluk yaşadığını ifade etti. En sık dile getirilen nedenler arasında uzun çalışma saatleri, dijital ekranlara maruz kalma ve stres yer alıyor.
Uykunun biyolojik rolü, beynin gün boyunca maruz kaldığı bilgileri işlemesi ve vücudun enerji depolarını yenilemesine dayanır. Ancak uyku kalitesindeki düşüş ile birlikte bağışıklık sistemi zayıflıyor, konsantrasyon becerileri azalıyor ve ruh hali dalgalanmaları sıklaşıyor. Daha uzun vadede ise kronik uyku eksikliği, kalp hastalıkları, diyabet ve depresyon gibi ciddi sağlık sorunlarının riskini artırıyor.
Bunun ötesinde, uyku problemleri ekonomik düzeyde de yankı buluyor. Birçok kurum, çalışanların verimi düştüğü için üretkenlik kaybına uğruyor. 2016 yılında yapılan bir araştırma, sadece ABD ekonomisinin uykusuzluktan kaynaklanan iş gücü kaybı nedeniyle yılda yaklaşık 400 milyar dolar zarar ettiğini ortaya koydu.
Uyku eksikliğinin yaygınlaşmasının ardında teknolojinin etkisi de büyük bir rol oynuyor. Gece boyunca telefon, tablet ya da televizyon ekranlarına bakmak, beynin melatonin hormonunu yeterince salgılamasını engelliyor. Bu durum, biyolojik saati bozarak kişilerin uyuma güçlüğü çekmesine neden oluyor. Ek olarak, dijital cihazların yaydığı mavi ışığın gözleri yorduğu ve uykuya dalma sürecini geciktirdiği biliniyor.
Araştırmacılar ve doktorlar, uyku düzenini iyileştirmek için birkaç basit adım öneriyor. Öncelikle, teknoloji kullanımını yatmadan en az bir saat önce sonlandırmak faydalı bir başlangıç olabilir. Ayrıca karanlık ve sessiz bir uyku ortamı oluşturmak, kahve tüketimini sınırlamak ve her gün aynı saatte yatıp kalkma alışkanlığı edinmek, daha verimli bir uyku için etkili yollardan bazıları olarak gösteriliyor.
(Sema Yüksel Güngörmez)