Obezite, dünya genelinde ciddi bir halk sağlığı sorunu olmaya devam ediyor.
Son yıllarda yapılan araştırmalar, obezitenin sadece gelişmiş ülkelerle sınırlı olmadığını, aynı zamanda gelişmekte olan ülkelerde de hızla arttığını göstermektedir. Dünya Sağlık Örgütü (WHO) ve diğer sağlık kuruluşlarının verilerine göre, dünya üzerindeki obez nüfusun üçte biri gelişmekte olan ülkelerde yaşıyor.
Obezite, vücutta aşırı yağ birikimi sonucu ortaya çıkan ve çeşitli sağlık sorunlarına yol açan bir durumdur. Kalp hastalıkları, diyabet, yüksek tansiyon ve bazı kanser türleri gibi kronik hastalıkların riskini artırır. WHO'nun 2023 raporuna göre, dünya genelinde 1.9 milyar yetişkin aşırı kilolu, bunların 650 milyonu ise obez olarak sınıflandırılmaktadır.
Gelişmekte olan ülkelerde obezite oranlarının artışının birkaç temel nedeni vardır:
*Beslenme Alışkanlıklarındaki Değişim: Gelişmekte olan ülkelerde, kentleşme ve ekonomik büyüme ile birlikte batı tarzı beslenme alışkanlıkları yaygınlaşmaktadır. Yüksek kalorili, düşük besin değerine sahip gıdaların tüketimi artmaktadır.
*Fiziksel Aktivitenin Azalması: Teknolojik ilerlemeler ve kentsel yaşam tarzları, fiziksel aktivite düzeylerini düşürmektedir. Ofis işleri, toplu taşıma ve evde geçirilen zamanın artması, günlük fiziksel aktivitelerin azalmasına yol açmaktadır.
*Eğitim ve Farkındalık Eksikliği: Sağlıklı beslenme ve fiziksel aktivite konusundaki bilgi eksikliği, obezitenin artmasına katkıda bulunmaktadır. Eğitim seviyesi düşük olan bölgelerde, sağlıklı yaşam tarzlarına yönelik farkındalık yetersiz kalmaktadır.
Gelişmekte olan ülkeler arasında özellikle Asya, Afrika ve Latin Amerika'da obezite oranlarında ciddi artışlar görülmektedir. Örneğin, Çin ve Hindistan gibi hızla gelişen ekonomilerde obezite prevalansı hızla yükselmektedir. Afrika'da, özellikle Kuzey Afrika ve Güney Afrika gibi bölgelerde, obezite oranları artmaktadır.
Obezitenin sağlık üzerindeki olumsuz etkilerinin yanı sıra ekonomik etkileri de büyüktür. Sağlık hizmetleri üzerindeki yük artmakta, obeziteyle ilişkili hastalıkların tedavi maliyetleri yükselmektedir. Bu durum, hem bireysel hem de ulusal düzeyde ekonomik kayıplara yol açmaktadır.
Obeziteyle mücadele için kapsamlı ve çok yönlü stratejiler gerekmektedir:
*Eğitim ve Farkındalık Kampanyaları: Sağlıklı beslenme ve fiziksel aktivite konularında toplumun bilinçlendirilmesi, obeziteyle mücadelede önemli bir adımdır. Okullarda ve toplum merkezlerinde eğitim programları düzenlenmelidir.
*Sağlıklı Gıda Politikaları: Gelişmekte olan ülkelerde, sağlıklı gıdalara erişimi artırmak ve sağlıksız gıdaların tüketimini azaltmak için politikalar geliştirilmelidir. Vergi düzenlemeleri, gıda etiketleme standartları ve reklam sınırlamaları bu politikalara dahil edilebilir.
*Fiziksel Aktivitenin Teşviki: Fiziksel aktiviteyi teşvik eden altyapı yatırımları yapılmalıdır. Parklar, yürüyüş ve bisiklet yolları gibi alanlar oluşturulmalıdır.
Dünyadaki obez nüfusun üçte birinin gelişmekte olan ülkelerde yaşaması, küresel sağlık politikalarında değişiklikler yapılmasını zorunlu kılmaktadır.
(Sercan Uslubaş)