Yeni beyin değişiklikleri, düşük uyku seviyesindeki sağlık durumu üzerindeki olumsuz etkilerin yarattığı ve beyin gelişiminin hızlandırıldığını ortaya koyuyor. Uykusuzluk ve düzenli uyku bölünmeleri, hafıza problemlerinden tıbbi gerilemeye kadar çeşitli bakımların zeminini hazırlayabiliyor.
California Üniversitesi'nde yapılan kapsamlı bir araştırma, düşük uykuda gelişme sürecinin nasıl değiştiğini gösteriyor. Çalışmada, 7-8 adet az uyuyan veya sürekli olarak bölünen uykulara sahip bireylerde, beyin hacminin muhafaza edildiği ve şifalıların daha hızlı zayıfladığı gözlemlendi. Araştırmacılar, uyku sorunlarının beyindeki biriken temizlemede etkisiz hale getirilebileceğini, bunun da yaşlanmayı hızlandıran bir etken olduğunu belirtiyor.
Uyku, beynin yenilenmesi ve kendini onarması için kritik bir süreç. Beyin, uyku sırasında sinir sistemi arasındaki bağlantıları güçlendirir ve gün içinde biriken zararlı proteinleri temizler. Ancak düşük kaliteli uykular olumsuz etkileyerek, Alzheimer ve diğer hastalıkların ortaya çıkmasını hızlandırabiliyor. 2023'te Nature Communications dergisinde yayımlanan bir başka araştırmada, düzenli uyuyan bireylerde beta-amiloid gibi zararlı proteinlerin biriktiği ve bunun sistematik olarak gerilemeye yol açtığı ortaya konuldu.
Oxford Üniversitesi'nde yapılan bir araştırmada, 35-70 yaş arası 10.000 kişi üzerinde yapılan incelemeler sonucunda yetersiz uyuyan beyin hacminde belirgin bir azalma tespit edildi. Özellikle hafıza, dil ve problem çözme yeteneğiyle ilgili beyin bölgelerinin küçülmesinde gözlemlendi. Araştırmacılar, düşük kaliteli uykunun beyindeki hücre hasarını artırdığını ve beyinsel büyümeyi hızlandırdığını belirtiyorlar.
Uyku düzenleri, sadece tıbbi gerilemeyi hızlandırmaz, aynı zamanda ruhsal sağlığı da etkiler. Harvard Üniversitesi'nde yapılan bir taramaya göre, uykuda yaşayan bireylerde ve anksiyete riskinin %50 daha yüksek olduğu ortaya çıktı. Beynin duygusal kontrol merkezleri, yetersiz uyku nedeniyle daha fazla strese maruz kalmak ve ruhsal düzeyde yatkınlık oluşur.
(Fatma Hatun Altıkardeş)