Son yıllarda Türkiye'de kartlı ödeme sistemleri hızla yaygınlaşırken, özellikle marketler ve alışveriş merkezlerinde (AVM) yapılan kartlı ödeme işlemleri dikkat çekici bir artış gösterdi. Bankalararası Kart Merkezi’nin (BKM) 2023 yılı verilerine göre, en fazla kartlı ödeme market ve AVM'lerde gerçekleşti. Tüketicilerin harcamalarında kart kullanımı yaygınlaşırken, nakit kullanımı giderek azalıyor.
BKM’nin yaptığı araştırma, 2023 yılında Türkiye genelinde toplam 4,2 milyar kartlı işlem yapıldığını ortaya koyuyor. Bu işlemlerin %35’lik bir kısmı marketler ve alışveriş merkezlerinde gerçekleştirildi. 2023 yılında marketlerde yapılan kartlı ödemeler bir önceki yıla göre %25 artış gösterirken, AVM’lerde bu artış oranı %30’a ulaştı. AVM’lerde kartlı ödeme kullanımının artmasının nedenleri arasında büyük kampanyalar, kredi kartı puanları ve taksit imkânları öne çıkıyor. Özellikle elektronik ürünlerde sunulan taksitli ödeme seçenekleri, tüketicileri kart kullanmaya teşvik ediyor. Kartlı ödemelerin %25’i market ve gıda alışverişlerinde yapıldı. Özellikle pandemi döneminde kart kullanımının artmasıyla bu alandaki kartlı ödeme işlemleri önemli bir paya sahip oldu. Ayrıca temassız ödeme alışkanlığının yaygınlaşması, marketlerde kart kullanımını daha cazip hale getirdi. AVM’lerde yapılan kartlı ödemeler, toplam işlemlerin ’unu oluşturdu. Özellikle moda, teknoloji ve eğlence sektörü, AVM’lerde yapılan alışverişlerde kart kullanımını artıran başlıca alanlar arasında yer alıyor. E-ticarette kartlı ödeme kullanımı ise %20 oranında gerçekleşti. İnternet üzerinden yapılan alışverişlerde güvenli ödeme sistemlerinin gelişmesi, tüketicilerin kart kullanımını artıran diğer bir etken olarak görülüyor. Kartlı ödemelerin ’i restoran ve kafelerde yapıldı. Restoranlarda da temassız ödeme seçeneklerinin yaygınlaşması, bu sektördeki kart kullanım oranını artırdı. Kartlı Ödeme Artışının Nedenleri Teknolojinin gelişmesiyle birlikte dijital ödeme sistemlerinin kullanımı büyük oranda arttı. Bankaların ve ödeme kuruluşlarının sunduğu mobil uygulamalar ve sanal kartlar, tüketicilerin kart kullanımını daha da artırdı. Özellikle QR kod ile ödeme ve temassız ödeme seçenekleri, kullanımı kolaylaştıran unsurlar arasında yer alıyor. Pandemi sonrası dönemde temassız ödeme seçeneklerinin hızla yaygınlaşması, market ve AVM gibi yerlerde kart kullanımını cazip hale getirdi. Temassız kartların kullanımındaki artış, özellikle küçük meblağlı alışverişlerde kart kullanımını hızlandırdı. Kredi kartı kullanımında en önemli etkenlerden biri de taksit imkânları. Özellikle büyük tutarlı alışverişlerde sunulan taksit seçenekleri, tüketicilerin nakit yerine kart kullanmayı tercih etmesine yol açıyor. Elektronik ve beyaz eşya alışverişlerinde taksitli ödemeler önemli bir yer tutuyor. Bankalar ve kredi kartı şirketleri tarafından düzenlenen çeşitli kampanyalar, özellikle AVM'lerde yapılan kartlı alışverişlerin artmasına katkı sağlıyor. Kart sahipleri için sunulan indirimler, puan biriktirme ve bonus kampanyaları, tüketicilerin kart kullanımını teşvik ediyor. Uzmanlar, önümüzdeki yıllarda da kartlı ödeme kullanımının hızla artmaya devam edeceğini öngörüyor. Türkiye’de kart sahipliği ve kart kullanım oranının yüksek olmasına ek olarak, dijitalleşmenin yaygınlaşmasıyla birlikte mobil ödemelerin daha fazla tercih edileceği belirtiliyor. Özellikle QR kod ve temassız ödeme yöntemlerinin daha da gelişmesi, kartlı ödemelerin küçük ve büyük alışverişlerde daha sık kullanılmasına neden olacak.
(Özkan Güngörmez)