Günümüzde, toplumsal erişilebilirlik ve kapsayıcılık konuları, şehir planlaması ve ulaşım projelerinde öncelikli hedefler arasında yer alıyor. Engelliler ve hareket kısıtlılığı yaşayan bireyler için tasarlanan engelsiz ulaşım projeleri, toplumsal eşitliği sağlama ve yaşam kalitesini artırma açısından büyük önem taşıyor.
Engelsiz ulaşım, her bireyin, özellikle engelliler ve yaşlılar gibi hareket kısıtlılığı yaşayan kişilerin, toplu taşıma araçları ve diğer ulaşım altyapılarına rahatça erişebilmesi anlamına gelir. Bu tür projeler, rampalar, asansörler, geniş kapılar, düşük basamaklı otobüsler ve engelli dostu terminaller gibi çeşitli altyapı iyileştirmelerini içerir.
Son yıllarda yapılan araştırmalar, engelsiz ulaşım projelerinin toplumsal etkilerini ve faydalarını ortaya koymuştur. 2023 yılında yapılan bir araştırmaya göre, engelsiz ulaşım projeleri, engelli bireylerin toplumsal hayata katılımını %30 oranında artırmaktadır. Bu projeler, engellilerin istihdam oranlarını ve sosyal aktivitelerini olumlu yönde etkilemektedir.
Engelli Erişimi Araştırma Merkezi tarafından hazırlanan bir raporda, engelsiz ulaşım projelerinin, engelli bireylerin iş bulma şansını %25 oranında artırdığı belirtilmektedir.
Dünya Sağlık Örgütü (WHO) tarafından yapılan bir çalışmada, erişilebilir ulaşım altyapısının, yaşlılar ve engelliler için yaşam kalitesini artırdığı vurgulanmıştır. Raporda, engelsiz ulaşım projelerinin sağlık hizmetlerine erişim ve toplumsal entegrasyon üzerinde olumlu etkiler yarattığı ifade edilmiştir.
Türkiye'de de engelsiz ulaşım projeleri üzerinde çeşitli çalışmalar ve iyileştirmeler yapılmaktadır. 2024 yılında Türkiye Cumhuriyeti Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı tarafından yayımlanan bir rapora göre, büyük şehirlerdeki toplu taşıma sistemlerinde engelli erişimi için yapılan yatırımların %20 oranında arttığı belirtilmiştir. İstanbul ve Ankara gibi büyük şehirlerde, engelli bireylerin ulaşım ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla yapılan projeler, toplu taşıma araçlarında ve istasyonlarda erişilebilirlik iyileştirmeleri içermektedir.
Engelsiz ulaşım projelerinin toplumsal etkileri ve önemini vurgulayan uzmanlar, bu projelerin sosyal faydalarını ve uzun vadeli etkilerini değerlendirmektedir.
(Fatma Hatun Altıkardeş)