Son dönemde yapılan bilimsel araştırmalar, genç yaşta uykusuzluğun beynin yaşlanma sürecini hızlandırdığını ortaya koyuyor. Özellikle 18-30 yaş grubunda uykusuzluk çeken bireylerin, bilişsel becerilerinde erken yaşlanma belirtileri gösterdiği saptandı. İngiltere’deki Cambridge Üniversitesi ve Japonya’daki Tokyo Üniversitesi’nin ortaklaşa yürüttüğü bir araştırmaya göre, genç yaşlarda düzenli uyku eksikliği, beynin yaşlanma sürecini hızlandıran bir etkiye sahip. Araştırma, gençlerin beyin yapısında ve hafıza fonksiyonlarında belirgin değişiklikler gözlemlendiğini ortaya koydu.
Çalışmada, 18-30 yaş aralığında bulunan 5.000’den fazla katılımcının uyku alışkanlıkları ve beyin fonksiyonları incelendi. Araştırmacılar, uykusuz kalan gençlerin beyin taramalarında, beyindeki gri madde yoğunluğunda azalma ve sinir hücrelerinde yıpranma gibi belirtiler tespit etti. Beynin hafıza ve öğrenme ile ilgili bölümlerinde erken yaşlanma belirtileri gözlemlenirken, uyku düzeni bozuk olan gençlerde odaklanma ve dikkat sorunlarının da arttığı kaydedildi.
Araştırmanın başında yer alan araştırmacı, genç yaşlarda uyku eksikliğinin uzun vadede ciddi bilişsel zorluklara yol açabileceğini belirterek, “Beyin, genç yaşlarda hızla gelişmeye devam ediyor. Ancak uykusuzluk, bu gelişim sürecini olumsuz etkileyerek, erken yaşlanmaya neden oluyor. Bu durum, ilerleyen yaşlarda bilişsel işlevlerde ciddi gerilemelere yol açabilir,” dedi.
Araştırma bulgularına göre, uykusuzluk çeken gençlerin kısa süreli hafıza kapasitesinde %20’ye varan bir düşüş olduğu tespit edildi. Ayrıca, uzun süreli uyku eksikliği, öğrenme kapasitesinde azalmaya ve yeni bilgilerin işlenme hızında yavaşlamaya neden oluyor.
Uzmanlar, gençlerin uyku düzenlerine dikkat etmeleri gerektiğini vurguluyor. Uzmanlar, düzenli uyku alışkanlığının beyin sağlığı üzerindeki önemini şöyle açıklıyor: “Günde 7-9 saat arası uyku, beyin fonksiyonlarının sağlıklı bir şekilde devam etmesi için gerekli. Uyku sırasında beyin, gün içinde biriken toksinleri temizleyerek kendini yeniler. Uykusuz kalan bireylerde ise bu süreç tamamlanamadığı için beyin daha hızlı yaşlanma belirtileri gösteriyor.”
Uykusuzlukla baş etmek için uzmanlar, düzenli uyku saatleri oluşturmanın yanı sıra dijital cihaz kullanımını uyku öncesi sınırlamayı, kafein tüketimini azaltmayı ve rahatlatıcı aktiviteler yapmayı öneriyor. Ayrıca, özellikle gençlerde artan teknoloji bağımlılığı, uyku süresinin kısalmasına ve uyku kalitesinin düşmesine neden olabiliyor. Bu durumun, beynin sağlıklı gelişimi üzerinde olumsuz etkiler yaratabileceği belirtiliyor.
Araştırma sonuçları, yalnızca bireylerin sağlığını değil, aynı zamanda toplum sağlığını ve ekonomik verimliliği de etkileyen önemli bulgular ortaya koyuyor. Genç yaşlarda bilişsel gerilemenin, eğitimde başarı oranlarını düşürdüğü, iş gücü piyasasında ise verimliliği olumsuz etkilediği ifade ediliyor. Uykusuzluk nedeniyle yaşanan bilişsel zorlukların, ilerleyen yaşlarda sağlık sistemine yük getirebileceği ve nörolojik hastalıkların yaygınlaşabileceği öngörülüyor.
Harvard Üniversitesi’nde yapılan benzer bir çalışmaya göre, uyku düzenine dikkat etmeyen gençlerin ilerleyen yaşlarda Alzheimer gibi nörolojik hastalıklara yakalanma riskinin arttığı ortaya konuluyor. Bu da genç yaşlarda uyku düzeninin toplum sağlığı açısından önemini gözler önüne seriyor.
(Fatma Hatun Altıkardeş)