Hapşırmak, vücudun solunum yollarını temizlemek için gerçekleştirdiği doğal bir reflekstir. Ancak, bazı insanlar hapşırırken ağızlarını ve burunlarını aynı anda kapatma eğilimindedir. Bu yaygın ama tehlikeli alışkanlık, ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir. Bilim insanları ve sağlık uzmanları, hapşırma sırasında burun ve ağzın aynı anda kapatılmaması konusunda uyarılarda bulunuyorlar.
Hapşırma, burun ve ağız yoluyla yüksek hızda hava çıkışıyla gerçekleşir. Bu refleks, genellikle solunum yollarını irritan maddelerden temizlemek için tetiklenir. Hapşırık sırasında, burun ve ağız yoluyla dışarıya büyük bir basınç uygulanır.
2018 yılında Journal of the American Medical Association (JAMA) dergisinde yayımlanan bir çalışma, hapşırık sırasında uygulanan basıncın çok yüksek olabileceğini ve bu basıncın kontrol altına alınmaması durumunda ciddi sağlık sorunlarına yol açabileceğini ortaya koymuştur. Çalışma, özellikle burun ve ağzın aynı anda kapatılmasının, bu basıncın iç organlara zarar verebileceğini göstermiştir.
Burnu ve ağzı aynı anda kapatarak hapşırmanın birkaç ciddi sağlık riski vardır. Bu alışkanlık, baş, boyun ve göğüs bölgelerinde aşırı basınca neden olabilir. Aşağıda, bu alışkanlığın yol açabileceği bazı tehlikeler yer almaktadır:
*Kulak Zarı Hasarı: Hapşırık sırasında oluşan basınç, kulak zarına zarar verebilir. Bu durum, işitme kaybına veya kulak ağrısına neden olabilir.
*Kan Damarlarında Hasar: Aşırı basınç, beyindeki veya gözdeki kan damarlarına zarar verebilir. Bu, nadir de olsa, felç veya görme problemlerine yol açabilir.
*Boğaz ve Yemek Borusu Yaralanmaları: Hapşırık basıncının şiddeti, boğaz ve yemek borusunda yırtılmalara neden olabilir. Bu tür yaralanmalar ciddi tıbbi müdahale gerektirebilir.
*Pnömotoraks: Akciğerlerde aşırı basınç, pnömotoraks (akciğerlerin çökmesi) gibi ciddi solunum problemlerine yol açabilir.
2020 yılında British Medical Journal (BMJ) Case Reports'ta yayımlanan bir vaka çalışması, hapşırırken burnunu ve ağzını kapatan bir kişinin, boğazında yırtılma yaşadığını ve acil cerrahi müdahale gerektirdiğini rapor etmiştir. Bu tür vakalar, bu alışkanlığın ne kadar tehlikeli olabileceğini açıkça göstermektedir.
Hapşırırken, sağlık risklerinden kaçınmak için doğru yöntemleri kullanmak önemlidir. Sağlık uzmanları, hapşırırken ağzınızı ve burnunuzu kapatmamanız gerektiğini vurgulamaktadır. İşte sağlıklı hapşırma alışkanlıkları:
*Mendil veya Dirsek Kullanımı: Hapşırırken bir mendil kullanmak en iyi seçenektir. Mendil yoksa, dirseğinizin iç kısmına hapşırarak mikropların yayılmasını engelleyebilirsiniz.
*Elleri Yıkamak: Hapşırdıktan sonra ellerinizi sabun ve su ile iyice yıkamak, mikropların yayılmasını önlemek için önemlidir.
*Maske Kullanımı: Özellikle hasta olduğunuzda, hapşırırken maske kullanmak çevrenizdekilerin sağlığını korumaya yardımcı olur.
(Dilvin Altıkardeş)