Son yıllarda havayolu taşımacılığına olan talep dünya genelinde hızla artmaktadır. Pandemi döneminde yaşanan duraklamaların ardından, seyahat kısıtlamalarının kalkması ve ekonomilerin yeniden canlanmasıyla birlikte, havayolu sektörü güçlü bir toparlanma sürecine girdi. Bu gelişmeler, hem yolcu hem de kargo taşımacılığında önemli artışlar kaydedildiğini göstermektedir.
IATA'nın 2023 yılı raporuna göre, küresel hava yolcu trafiği pandemi öncesi seviyelere yaklaşmıştır. 2023 yılında dünya genelinde hava yolculuğu yapan yolcu sayısı, 4.5 milyar olarak kaydedilmiş olup, bu rakam 2019 yılındaki 4.7 milyar yolcu seviyesine oldukça yakındır. Özellikle Asya-Pasifik ve Orta Doğu bölgelerindeki toparlanma, bu artışta önemli bir rol oynamaktadır.
Boeing ve Airbus tarafından yayımlanan pazar öngörülerine göre, önümüzdeki 20 yıl içinde dünya genelinde hava taşımacılığına olan talebin yıllık ortalama %3.5 oranında artması beklenmektedir. Bu talep artışı, yeni uçak alımlarını ve filoların genişlemesini de beraberinde getirecektir. Boeing'in tahminine göre, 2040 yılına kadar yaklaşık 43,000 yeni uçağın teslim edilmesi öngörülmektedir.
Pandemi döneminde e-ticaretin hızla büyümesi, hava kargo taşımacılığına olan talebi de önemli ölçüde artırdı. 2023 yılında hava kargo hacmi, 2019 yılına göre artış gösterdi. Özellikle hızlı teslimat gerektiren sağlık ürünleri ve teknoloji ürünleri, hava kargo taşımacılığının büyümesinde önemli bir etken olmuştur.
Havayolu şirketleri, çevresel etkilerini azaltmak amacıyla sürdürülebilirlik ve yeşil teknolojilere yatırım yapmaktadır. Elektrikli ve hibrit uçaklar, biyoyakıt kullanımı ve karbon emisyonlarını azaltma stratejileri, sektörün gelecekteki önemli trendleri arasında yer almaktadır. Uluslararası Hava Taşımacılığı Birliği, 2050 yılına kadar net sıfır karbon emisyonuna ulaşmayı hedeflemektedir.
Havayolu taşımacılığında dijitalleşme ve inovasyonun rolü giderek artmaktadır. Yolcu deneyimini iyileştirmek için kullanılan yapay zeka, blockchain teknolojisi ve büyük veri analitiği, operasyonel verimliliği artırmakta ve müşteri memnuniyetini sağlamaktadır. Temassız check-in süreçleri ve biyometrik güvenlik kontrolleri, dijitalleşmenin günlük uygulamalarına örnek teşkil etmektedir.
Büyük hub havalimanlarına ek olarak, bölgesel havalimanlarının önemi de artmaktadır. Yerel ekonomilerin gelişimine katkıda bulunan bu havalimanları, özellikle iç hat uçuşlarının artmasıyla birlikte daha fazla kullanılmaya başlanmıştır. Türkiye'de de Anadolu şehirlerinde açılan yeni havalimanları, bölgesel hava taşımacılığının gelişimine katkı sağlamaktadır.
(Sercan Uslubaş)