Kronik Obstrüktif Akciğer Hastalığı (KOAH), dünya genelinde her yıl 3 milyondan fazla kişinin hayatını kaybetmesine neden olan ciddi bir sağlık sorunu. Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) verilerine göre, KOAH, küresel ölüm nedenleri arasında 3. sırada yer alıyor ve bu sayı her yıl artış gösteriyor. Uzmanlar, erken teşhis ve yaşam tarzı değişikliklerinin hastalığın ilerlemesini yavaşlatabileceğine dikkat çekiyor.
KOAH, akciğerlerdeki hava yollarının daralması ve tıkanmasıyla karakterize edilen, kronik bir solunum yolu hastalığıdır. Başlıca nedenleri arasında sigara kullanımı, hava kirliliği, mesleki toz ve kimyasal maruziyetleri ile genetik faktörler bulunur. Hastalığın iki ana türü vardır:
-Kronik Bronşit: Hava yollarında iltihaplanma ve balgam üretimi ile karakterizedir.
-Amfizem: Akciğerlerdeki hava keseciklerinin zarar görmesi sonucu oksijen alımında azalma meydana gelir.
2024 yılında Amerikan Toraks Derneği’nin yayımladığı bir çalışmada, KOAH nedeniyle ölüm oranlarının gelişmekte olan ülkelerde daha yüksek olduğu tespit edilmiştir. Araştırmanın öne çıkan bulguları şunlardır:
-Sigara kullanımı, KOAH vakalarının %85’inden sorumludur.
-Hava kirliliği, özellikle düşük gelirli ülkelerde KOAH riskini %30 oranında artırmaktadır.
-Genetik faktörler, özellikle alfa-1 antitripsin eksikliği, KOAH gelişimine katkıda bulunur.
Türkiye’de yapılan bir başka araştırmada ise KOAH’ın toplam yetişkin nüfusun %6-7’sinde görüldüğü, ancak hastaların %90’ının hastalığından habersiz olduğu belirtilmiştir.
Uzmanlara göre, KOAH açısından risk taşıyan gruplar şunlardır:
Sigara İçenler: KOAH gelişiminde en büyük risk faktörüdür.
Hava Kirliliğine Maruz Kalanlar: Özellikle şehir merkezlerinde yaşayan bireyler risk altındadır.
Mesleki Toz ve Kimyasallara Maruz Kalanlar: Madencilik, inşaat ve fabrika işçileri yüksek risk grubundadır.
Hastalığın erken evrede teşhis edilmesi, yaşam süresini ve kalitesini artırabilir. Spirometri adı verilen bir solunum testi ile KOAH kolayca teşhis edilebilir. Solunum güçlüğü, kronik öksürük ve balgam çıkarma gibi belirtiler fark edildiğinde bir doktora başvurulması önemlidir.
Göğüs Hastalıkları Uzmanları, “KOAH, sessiz ilerleyen ve fark edilmediğinde ölümcül olabilen bir hastalıktır. Özellikle sigarayı bırakmak, hava kirliliğinden korunmak ve düzenli doktor kontrolleri hastalığın önlenmesi ve yönetiminde hayati rol oynar,” açıklamalarında bulunuyor.
(Fatma Hatun Altıkardeş)