Son yıllarda Türkiye ve dünya genelinde kenelerden kaynaklanan sağlık sorunları ciddi bir artış gösteriyor. İklim değişikliği, doğal yaşam alanlarının tahribi ve tarım arazilerinin genişlemesi gibi faktörler, kene popülasyonlarının hızla artmasına neden oluyor. Uzmanlar, bu durumun halk sağlığı için büyük bir tehdit oluşturduğuna dikkat çekiyor.
Dünya genelinde artan sıcaklıklar ve nem oranı, kenelerin yaşam ve üreme koşullarını iyileştirdi. Dünya Sağlık Örgütü (WHO) tarafından yayımlanan bir rapor, sıcaklıkların artmasıyla birlikte kene popülasyonlarının daha geniş bölgelere yayıldığını ve yeni türlerin ortaya çıktığını vurguluyor.
Ormansızlaşma ve tarım arazilerinin genişlemesi, vahşi hayvanların yerleşim yerlerine daha fazla yaklaşmasına neden oluyor. Keneler, bu hayvanlardan insanlara taşınarak enfeksiyon riskini artırıyor.
Birçok insan, kenelerden korunma yöntemleri hakkında yeterli bilgiye sahip değil. Bu durum, kene kaynaklı hastalıkların daha hızlı yayılmasına neden oluyor.
Keneler, pek çok bulaşıcı hastalığın taşıyıcısı olarak biliniyor. Bunlar arasında en tehlikeli olanlardan biri, Kırım Kongo Kanamalı Ateşi (KKKA) hastalığı. Türkiye’de özellikle Karadeniz, İç Anadolu ve Doğu Anadolu bölgelerinde bu hastalığın yaygın olduğu biliniyor.
2023 yılında Türkiye'de Sağlık Bakanlığı tarafından yapılan açıklamaya göre, KKKA vakalarında %25 artış görüldü.
Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi'nin bir çalışması, KKKA’nın ölüm oranının %5-30 arasında değişebileceğini gösteriyor.
Lyme hastalığı gibi kenelerden bulaşan diğer enfeksiyonlar da dünya genelinde yayılmaya devam ediyor.
Uzmanlar, özellikle kırsal alanlarda çalışanların uzun kollu kıyafetler giymesi ve kene kovucu spreyler kullanması gerektiğini vurguluyor.
Kenelerin vücuda yapışması durumunda, doğru yöntemlerle ve en kısa sürede çıkarılması gerekiyor. Yanlış çıkarma yöntemleri enfeksiyon riskini artırabilir.
Keneler, genellikle çiftlik hayvanlarından insanlara bulaşıyor. Bu nedenle çiftçilerin ve tarım çalışanlarının kenelere karşı bilinçlendirilmesi büyük önem taşıyor.
Kenelerin yayılımını izlemek ve kontrol etmek için düzenli halk sağlığı programları oluşturulmalı. Türkiye Halk Sağlığı Kurumu, bu konuda daha sıkı önlemler alınması gerektiğini belirtiyor.
Bilim insanları, iklim değişikliği ve kentleşme devam ettikçe kene kaynaklı hastalıkların daha da yayılacağını öngörüyor. Nature Climate Change dergisinde yayımlanan bir araştırmaya göre, 2050 yılına kadar kenelerin yaşam alanı %50 oranında genişleyebilir. Bu, daha fazla insanın bu tehditlerle karşı karşıya kalacağı anlamına geliyor.
(Sema Yüksel Güngörmez)