Kornea, gözün en dış tabakasını oluşturan ve ışığın göze girmesini sağlayan şeffaf dokudur. Hasar görmesi veya hastalık nedeniyle işlevini yitirdiğinde görme kaybına yol açabilir. Kornea nakli, sağlıklı bir korneanın bağış yoluyla alınarak, hasar görmüş korneaya yerleştirilmesi işlemidir ve birçok kişiye yeniden görme umudu sunmaktadır. Kornea nakli, keratokonus, kornea enfeksiyonları ve yaralanmalar gibi nedenlerle görme kaybı yaşayan hastalara uygulanarak hayat kalitelerini büyük ölçüde artırır.
Dünya Sağlık Örgütü’nün (DSÖ) verilerine göre dünya genelinde yaklaşık 10 milyon insan kornea hastalıkları nedeniyle görme kaybı yaşamaktadır. Türkiye’de de her yıl binlerce kişi kornea nakli beklemekte, ancak yeterli bağış olmadığı için birçok hasta uzun bekleme süreleriyle karşı karşıya kalmaktadır.
Türkiye’de görme kaybı yaşayan ve kornea nakline ihtiyaç duyan yaklaşık 5 bin kişi olduğu tahmin edilmektedir. Sağlık Bakanlığı’nın açıkladığı verilere göre, kornea bağışı oranları yetersiz olduğundan, nakil bekleyen birçok hasta uzun süre beklemek zorunda kalıyor. Bu nedenle kornea bağışının yaygınlaştırılması, yalnızca hastaların yaşam kalitesini artırmakla kalmayıp, toplum genelinde görme kaybının azaltılmasına da katkı sağlayacaktır.
Kornea nakli yapılan hastalar, yeniden görme yetilerini kazandıklarında daha bağımsız bir yaşam sürebilmektedir. Özellikle çalışma çağındaki bireyler için görme yetisinin geri kazanılması, yeniden iş hayatına katılmalarını ve üretken bireyler olmalarını sağlamaktadır. Bu da topluma ekonomik katkı olarak geri dönmektedir. Ek olarak, Türkiye’de yapılan araştırmalar, kornea nakli sayesinde görme yetisini geri kazanan kişilerin sosyal yaşama daha aktif katılabildiğini ve ruh sağlığı açısından da olumlu etkiler yaşadığını göstermektedir.
Sağlık Bakanlığı ve çeşitli sivil toplum kuruluşları, kornea bağışı bilincini artırmak için farkındalık kampanyaları yürütmektedir. Bu kampanyalar aracılığıyla, kornea bağışının dini ve ahlaki açıdan herhangi bir engel teşkil etmediği konusunda kamuoyu bilgilendirilmektedir. Diyanet İşleri Başkanlığı da organ ve doku bağışının İslami açıdan caiz olduğunu belirterek kornea bağışına destek vermektedir. Uzmanlar, kornea bağışının toplum genelinde yaygınlaşması için eğitim faaliyetlerinin önemini vurgulamaktadır.
Yapılan araştırmalar, toplumun büyük bir kısmının kornea bağışına olumlu baktığını, ancak bilgi eksikliği nedeniyle yeterli bağış yapılmadığını göstermektedir. Sağlık Bakanlığı tarafından yapılan bir ankete göre, vatandaşların %60’ı kornea bağışını desteklemektedir, ancak bu konuda bilgilendirici çalışmalara ihtiyaç duyulmaktadır. Uzmanlar, kornea bağışının herhangi bir yaş sınırı olmaksızın herkes tarafından yapılabileceğini vurgularken, bağış sürecinin de oldukça basit olduğuna dikkat çekmektedir.
(Dilvin Altıkardeş)