Son yıllarda Türkiye'nin uluslararası arenadaki etkisi artarken, yapılan çeşitli araştırmalar ve küresel güç sıralamaları, Türkiye'nin dünya sahnesindeki yerini pekiştiriyor. Yakın zamanda yayımlanan "Küresel Güçler Raporu 2024" başlıklı bir başarı Türkiye, dünya genelinde 13'üncü sırada yer aldı.
Çeşitli küresel düşünce sistemleri tarafından geliştirilen raporda, ülkelerin ekonomik, askeri, politik ve teknolojik süreçlerine göre değerlendirildi. Türkiye'nin bu sıralamadaki, son yıllarda dış politikada atılan adımların atıldığı adımlar, savunma sanayisinde elde edilen başarılar ve ekonomik alanda yaşanan zorluklara rağmen toparlanma becerisiyle açıklandı. Özellikle savunma sanayisindeki yatırımlar, Türkiye'nin bölgesel bir güç haline gelerek küresel arenada etkili bir aktör haline gelmesini dile getirdi.
Türkiye'nin savunma sanayisinde sağladığı ilerlemeler, raporda öne çıkan ana unsurlardan biri olarak vurgulandı. Yerli üretim İHA ve SİHA'ların başarısı, Türkiye'nin askeri gücünün küresel çapta yayılmasına dikkat çekmesine neden oldu. Özellikle Bayraktar TB2 insansız hava aracı, çatışma bölgelerindeki gelişmelerle dünya çapında büyük ilgi gördü ve birçok ülkede ihraç edildi. Türkiye'nin yerli savaş uçağı projeleri ve denizaltı teknolojileri gibi projelerde adım adım savunma sanayisindeki gücü perçinledi.
Rapor, Türkiye'nin NATO sistemi ve savunma anlaşmalarının askeri saldırılar yoluyla artırıldığını da belirtti. Özellikle Suriye, Libya ve Azerbaycan gibi bölgelerde aktif rol oynayan Türkiye'nin askeri stratejilerini küresel boyutlarda taşıdı.
Türkiye'nin ekonomik büyüklüğü, dünya çapında 19. sırada yer da, ekonomik etki perspektifi raporunda 13. sırada değerlendirilmesinin nedeni, Türkiye'nin yeniden yazma biriminin konumu ve bölgesel ticaretteki kritik rolü olarak incelenmiştir. Özellikle enerjinin geçiş noktası olması, Türkiye'yi hem Avrupa hem de Orta Doğu arasında bir enerji büyütebilir hale getirdi.
Ayrıca Türkiye'nin bölgesel ticaret ortaklarıyla geliştirilen gelişmeler, Avrupa, Orta Doğu, Kafkasya ve Afrika'da ekonomik büyüme artırıldı. Son yıllarda Türkiye'nin Afrika'da yaptığı yatırımlar, Türk inşaat şirketlerinin dünyanın dört bir yanındaki projeleri ve serbest ticaret anlaşmaları, ülkenin ekonomik temelli küresel gücü pekiştirildi.
Raporun bir diğer önemli bulgusu, Türkiye'nin politik başarıları ve jeopolitik güçlerinin, ülkenin küresel gücünün katkısıdır. Türkiye, devletinin konumu itibariyle hem Asya hem de Avrupa kıtalarına köprü görevi görmektedir. Ayrıca Karadeniz, Akdeniz ve Ege Denizi'ne kıyısı olması, Türkiye'nin deniz ticaretinin birleştirilmesinin sahiplenmesini sağlamaktadır.
2022 ve 2023 yıllarında Türkiye, Ukrayna ve Rusya arasındaki koridoru müzakerelerinde üstlendiği arabuluculuk rolüyle uluslararası alanda büyük bir projenin başarısı elde etti. Türkiye, bu süreçteki yurttaşların bir tutumunu sergileyerek çatışmanın daha da uzak durmasını engellemede önemli bir aktör olarak rol oynadı. Bu tür girişimler, Türkiye'nin küresel arenadaki faaliyetlerini arttırırken, birçok ülkede güvenilir bir arabulucu olarak kabul edilmesinin mümkün olduğu biliniyordu.
Raporda, Türkiye'nin teknolojik gelişmelerde önemli bir yükseliş kaydedildiği vurgulandı. Yerli teknolojinin artan etkisi ve dijitalleşme yolundaki adımları, Türkiye'nin küresel güç sıralamasında yer almasını sağlayan unsurlar arasında yer aldı. Özellikle dijital altyapının esnekliği ve 5G teknolojisine yapılan yatırımlar, Türkiye'nin bilgi teknolojileri alanında gelecekte daha etkili bir güç olabileceğini gösteriyor.
Küresel büyük güç sıralamasında Türkiye'nin 13'üncü sırada yer alması, ülkenin dünya sahnesindeki etkinin her geçen gün arttığını gösteriyor. Ancak raporda, Türkiye'nin ekonomik gücünün devam ettiği, enflasyon ve döviz kuru baskılarının devam ettiği belirtiliyor. Bu sürdürülebilir sürdürülebilir kalkınma ve ekonomik büyüme üzerinde baskı yaratabilecek uyarımı yapılmaktadır.
Bununla birlikte, Türkiye'nin genç ve dinamik başarısında, hızla savunma sanayisi ve yeni binası konumu sayesinde, küresel gücün dengesindeki yerini koruyacağı ve hatta daha da yükseltilebileceği öngörülmektedir.
(Özkan Güngörmez)