Öpücük hastalığı olarak bilinen enfeksiyöz mononükleoz, özellikle gençlerde yaygın olarak görülse de, taşıdığı riskler ve komplikasyonlar nedeniyle herkesin dikkat etmesi gereken bir hastalıktır. Epstein-Barr virüsü (EBV) tarafından tetiklenen bu enfeksiyon, genellikle tükürük yoluyla bulaştığı için öpücük hastalığı adıyla bilinir. Ancak bu durumun arkasındaki sağlık riskleri, yalnızca geçici bir yorgunluk ya da hafif ateşten çok daha fazlasını barındırabilir. Son yıllarda yapılan araştırmalar, öpücük hastalığının çeşitli ciddi sağlık sorunlarına yol açabileceğini göstermektedir.
Enfeksiyöz mononükleoz, genellikle EBV’nin neden olduğu viral bir enfeksiyondur. Tükürük yoluyla bulaştığı için öpücük, yemek paylaşımı ya da enfekte kişinin kişisel eşyalarıyla temas yoluyla yayılabilir. En yaygın belirtileri şunlardır:
-Yüksek ateş
-Boğaz ağrısı
-Şişmiş lenf düğümleri
-Aşırı yorgunluk
-Baş ağrısı ve kas ağrıları
Bu belirtiler genellikle birkaç hafta içinde kaybolur, ancak virüs vücutta uzun süre aktif kalabilir ve bağışıklık sistemi zayıfladığında tekrar aktive olabilir.
Öpücük hastalığı çoğu vakada hafif seyretse de, bazı kişilerde ciddi komplikasyonlar ortaya çıkabilir. Bu komplikasyonlar özellikle bağışıklık sistemi zayıflamış olan bireylerde ya da hastalığın ağır seyrettiği durumlarda görülür.
Enfeksiyöz mononükleoz, bazı hastalarda dalağın büyümesine neden olabilir. Bu durum dalağın yırtılma riskini artırır ki bu ciddi bir iç kanamaya yol açabilir. Aynı şekilde karaciğer de bu hastalıktan etkilenebilir ve sarılık gibi komplikasyonlar görülebilir.
Yapılan bazı araştırmalar, öpücük hastalığının uzun vadede kronik yorgunluk sendromuna yol açabileceğini göstermektedir. Hastalık geçtikten sonra bile hastalar aylarca, hatta yıllarca aşırı yorgunluk ve enerji kaybı yaşayabilirler.
Nadir durumlarda, öpücük hastalığı beyin ve sinir sistemini etkileyebilir. Meningit, ensefalit (beyin iltihabı) ve Guillain-Barré sendromu gibi nörolojik komplikasyonlar rapor edilmiştir. Bu tür komplikasyonlar hastaların ciddi ve kalıcı sağlık sorunları yaşamasına yol açabilir.
Virüs, kalp kasını etkileyebilir ve miyokardit gibi ciddi kardiyak sorunlara yol açabilir. Akciğerlerde de iltihaplanma meydana gelebilir ve bu durum nefes darlığına neden olabilir.
Son yıllarda yapılan araştırmalar, Epstein-Barr virüsünün sadece öpücük hastalığına neden olmakla kalmadığını, aynı zamanda birçok ciddi hastalıkla da bağlantılı olabileceğini ortaya koydu.
EBV’nin bazı kanser türleriyle ilişkili olduğu gösterilmiştir. Özellikle lenfoma, burun ve boğaz kanseri gibi hastalıklar Epstein-Barr virüsü taşıyan bireylerde daha sık görülmektedir. Araştırmalar, EBV’nin hücreleri etkileyerek kansere yol açabilecek mutasyonları tetikleyebileceğini göstermektedir.
2022’de Harvard Tıp Fakültesi tarafından yapılan bir çalışma, EBV’nin multipl skleroz (MS) hastalığına yol açabilecek faktörlerden biri olduğunu buldu. Araştırmacılar, MS’li hastaların büyük çoğunluğunun öpücük hastalığı geçirdiğini ve virüsün MS gelişiminde önemli bir rol oynayabileceğini belirledi.
EBV’nin bağışıklık sistemi üzerinde kalıcı etkileri olduğu ve bu durumun otoimmün hastalıkların gelişimine katkıda bulunabileceği düşünülmektedir. Örneğin, lupus ve romatoid artrit gibi hastalıkların EBV ile bağlantılı olabileceği öne sürülmektedir.
(Fatma Hatun Altıkardeş)