Türkiye’nin otomotiv sektörü, ülkenin en önemli sanayi dallarından biri olarak öne çıkıyor. Ancak son dönemde yaşanan üretim gerilemeleri, sektörde endişelere yol açtı.
2023 yılı verilerine göre, Türkiye’nin otomotiv ana sanayi üretiminde belirgin bir düşüş yaşandı. Türkiye Otomotiv Sanayii Derneği (OSD) verilerine göre, 2023 yılında otomotiv üretimi, bir önceki yıla göre oranında azaldı. Özellikle binek araç üretiminde %20’ye varan bir gerileme gözlemlendi.
Düşüşün Sebepleri
*Küresel Çip Krizi: Pandeminin de etkisiyle başlayan çip krizi, otomotiv üretimini doğrudan etkiledi. Mikroçip tedarikindeki sıkıntılar, üretim hatlarının durmasına ve araç üretiminin yavaşlamasına neden oldu.
*Ham Madde Fiyatlarındaki Artış: Çelik, alüminyum ve diğer ham maddelerin fiyatlarında yaşanan artışlar, üretim maliyetlerini yükseltti. Bu durum, üretim hacminin düşmesine yol açtı.
*Enerji Maliyetleri: Artan enerji maliyetleri de üretim üzerinde olumsuz bir etki yarattı. Özellikle doğalgaz ve elektrik fiyatlarındaki artışlar, üretim maliyetlerini artırarak, fabrikaların üretim planlarını yeniden gözden geçirmelerine neden oldu.
*Tedarik Zinciri Problemleri: Pandemi sonrası tedarik zincirinde yaşanan aksaklıklar, lojistik sorunlar ve gecikmeler, üretim sürecini olumsuz etkiledi.
Sektör Üzerindeki Etkiler
*İhracat Rakamları: Türkiye’nin otomotiv ihracatı, üretimdeki düşüşe paralel olarak azaldı. 2023 yılında, otomotiv ihracatı oranında geriledi. Bu durum, döviz kazancının azalmasına ve ticaret dengesinin olumsuz etkilenmesine yol açtı.
*İstihdam: Üretim azalması, otomotiv sektöründe istihdamı da etkiledi. Birçok fabrika, üretim hatlarını durdurmak veya azaltmak zorunda kaldı. Bu durum, işçi çıkarma veya kısa çalışma ödeneği uygulamalarına yol açtı.
*Ar-Ge Yatırımları: Üretim maliyetlerindeki artış ve gelirlerdeki azalma, otomotiv firmalarının Ar-Ge yatırımlarını da etkiledi. Yenilikçi projeler ve elektrikli araç teknolojilerine yapılan yatırımlar, geçici olarak yavaşladı.
Sektör uzmanları, otomotiv üretimindeki düşüşün geçici olduğunu ve 2024 yılından itibaren toparlanmanın başlayacağını öngörüyor. Özellikle çip krizinin çözülmesi ve tedarik zincirindeki sorunların giderilmesi ile birlikte üretimin yeniden artması bekleniyor. Ayrıca, Türkiye’nin otomotiv sektöründe elektrikli araç üretimine yönelik yaptığı yatırımların, uzun vadede sektöre olumlu katkılar sağlayacağı düşünülüyor.
(Dilvin Altıkardeş)