Polikistik over sendromu (PKOS), üreme çağındaki kadınlarda en sık görülen hormonal bozukluklardan biridir. Bu sendrom, yumurtalıkların düzgün çalışmasını etkileyen hormonal dengesizliklere yol açar ve kadınlarda yumurtlama sorunlarına, düzensiz adet döngülerine, kilo alımına ve kısırlığa neden olabilir. Son yıllarda yapılan araştırmalar, PKOS’lu kadınlarda kilo kaybının gebelik şansını önemli ölçüde artırdığını göstermektedir.
Amerikan Üreme Tıbbı Derneği (ASRM) tarafından yapılan bir araştırma, PKOS’lu kadınların %50’sinden fazlasının fazla kilolu veya obez olduğunu ve kilo vermenin bu kadınların doğurganlık oranlarını önemli ölçüde artırabileceğini ortaya koymuştur. Çalışma, PKOS’lu kadınların %5-10 oranında kilo vermesi durumunda, hormonal dengede düzelmeler, adet döngüsünde düzenlilik ve yumurtlama fonksiyonlarında iyileşmeler sağlandığını göstermektedir. Endocrine Society tarafından yapılan başka bir çalışma ise, PKOS’lu kadınların vücut ağırlığındaki %5’lik bir azalmanın bile gebelik şansını %20 oranında artırabileceğini bulmuştur. Araştırma, kilo kaybının insülin direncini azaltarak, hormonal dengeyi iyileştirdiğini ve yumurtlamayı teşvik ettiğini göstermektedir. Bu da, PKOS nedeniyle gebe kalmakta zorlanan kadınlar için umut verici bir sonuçtur. PKOS'lu kadınlar, hormonal dengesizlikler ve insülin direnci nedeniyle kilo almaya yatkındır. İnsülin direnci, vücudun insülin hormonuna olan tepkisini zayıflatır, bu da kandaki glukoz seviyelerinin artmasına ve daha fazla insülin üretilmesine yol açar. Aşırı insülin, yağ depolama eğilimini artırarak kilo alımını kolaylaştırır. Aynı zamanda, insülin seviyesi arttıkça, yumurtalıklar daha fazla androjen (erkeklik hormonu) üretir, bu da yumurtlamayı engelleyebilir. Bu kısır döngüde kilo alımı, hormonal dengesizlikleri şiddetlendirir ve yumurtlama problemlerini daha da kötüleştirir. Ancak, kilo kaybı insülin duyarlılığını artırarak bu döngüyü kırabilir ve gebelik şansını artırabilir. British Medical Journal (BMJ) tarafından 2022 yılında yayımlanan bir çalışmaya göre, yaşam tarzı değişiklikleri PKOS tedavisinde en etkili yöntemlerden biri olarak öne çıkıyor. Araştırma, kilo kaybı, düzenli egzersiz ve dengeli bir diyetin, PKOS’lu kadınlarda ilaçsız olarak doğurganlık oranlarını artırabileceğini ortaya koymuştur. Kilo kaybının yanı sıra, PKOS’lu kadınlara önerilen beslenme programları genellikle düşük karbonhidratlı ve protein açısından zengin diyetlerdir. Bu diyetler, insülin direncini azaltmaya ve kan şekeri seviyelerini dengelemeye yardımcı olur. Kilo kaybı, sadece PKOS'lu kadınlarda değil, aynı zamanda genel olarak infertilite (kısırlık) sorunları yaşayan kadınlarda da gebelik şansını artırabilir. European Journal of Obstetrics and Gynecology'de yayınlanan bir çalışmada, infertilite tedavisi gören obez kadınların ’luk bir kilo kaybı sonrasında gebelik oranlarının belirgin şekilde arttığı tespit edilmiştir. Aynı araştırmada, kilo kaybının sadece doğal yollarla değil, tüp bebek tedavilerinde de başarı şansını yükselttiği belirtilmiştir.
(Sercan Uslubaş)