Rekabetin sağlanması, ekonomik büyüme ve verimlilik için kritik öneme sahip. Ancak, rekabetin ihlalleri ve anti-rekabetçi davranışlar, piyasada ciddi sorunlara yol açabiliyor. Bu sebeple, birçok ülke ve bölgesel ekonomi düzenleyicisi, rekabet soruşturmalarına daha fazla odaklanarak piyasaların daha şeffaf ve adil bir şekilde işlemesini sağlamaya çalışıyor. Son yıllarda, rekabet soruşturmalarında yapay zeka (YZ) teknolojisinin kullanımı, bu süreçleri hızlandırmak ve daha verimli hale getirmek için önemli bir yenilik olarak öne çıkıyor.
Yapay zeka, büyük veri analitiği ve makine öğrenimi algoritmalarının gücünü kullanarak, rekabet düzenleyicilerinin potansiyel anti-rekabetçi faaliyetleri tespit etmelerini kolaylaştırıyor. Özellikle karmaşık ve büyük ölçekli pazarlar için manuel analizler, uzun zaman alabilir ve hatalı sonuçlar doğurabilir. Ancak YZ, çok kısa sürede devasa veri kümelerini tarayarak, potansiyel ihlalleri belirleyebilir.
Rekabet soruşturmalarındaki en büyük zorluklardan biri, pazarların ve şirketlerin davranışlarını doğru bir şekilde anlamak ve manipülasyonları tespit edebilmektir. Bu noktada yapay zekanın sağladığı çözüm, hız ve doğruluk açısından devrim niteliğindedir.
YZ’nin Rekabet Soruşturmalarındaki Uygulamaları
Yapay zeka, büyük veri setlerini analiz ederek, pazardaki fiyat değişikliklerini, şirketlerin davranışlarını ve ürün hareketlerini takip eder. YZ, farklı şirketlerin fiyatlama stratejilerini karşılaştırarak, gizli fiyatlandırma anlaşmalarını veya kartel faaliyetlerini tespit etmekte etkili olabilir. Aynı zamanda, belirli bir ürün ya da hizmet üzerinde yoğunlaşan tekelleşme ya da fiyat manipülasyonlarını gözlemleyebilir.
Özellikle e-ticaret platformları ve dijital pazar yerlerinde, fiyat değişikliklerinin ve rekabetin sürekli değişen yapısı göz önünde bulundurulduğunda, YZ fiyatlandırma modellerini inceleyerek anti-rekabetçi faaliyetleri belirleyebilir. YZ’nin sağladığı hızla, fiyat ayarlamaları, indirimler ya da ücret tarifeleri gibi unsurlar arasındaki ilişkiler hızlı bir şekilde analiz edilebilir.
Şirketlerin pazarlama stratejileri ve satış verileri, rekabet soruşturmalarına yönelik önemli bir veritabanı oluşturur. YZ, bu verileri inceleyerek, belirli firmaların agresif pazarlama stratejilerinin, daha küçük oyuncuları piyasadan silme ya da fiyat manipülasyonu yapma amacı taşıyıp taşımadığını analiz edebilir.
YZ, pazar yapısındaki fırsat eşitsizliği ve dengesizlikleri tespit edebilir. Örneğin, bir şirketin belirli bir pazar segmentinde aşırı bir güce sahip olması, diğer rakiplerin piyasaya girmesini engelleyebilir. Bu tür durumlar, YZ algoritmaları sayesinde daha hızlı tespit edilebilir.
Avrupa Komisyonu ve diğer küresel rekabet otoriteleri, YZ teknolojilerinin sunduğu imkanları benimsemeye başlıyor. Avrupa Rekabet Komisyonu, özellikle dijital platformlar ve büyük veri kullanımına dayalı sektörlerde, algoritmaların analizine yönelik daha fazla kaynağa yatırım yapmayı planlıyor. YZ’nin veri işleme kapasitesi sayesinde, daha fazla sektörde rekabet ihlalleri hızlı bir şekilde tespit edilebilecek ve bunun sonucunda daha hızlı yaptırımlar uygulanabilecektir.
Buna örnek olarak, ABD Federal Ticaret Komisyonu (FTC), algoritma tabanlı rekabet incelemelerinde YZ kullanımını test etmeye başlamıştır. Yapay zeka, özellikle dijital reklamlardan gelen büyük veri akışlarını tarayarak, olası manipülasyonları veya anti-rekabetçi anlaşmaları gün yüzüne çıkarabilir.
(Ramazan Gültaş)