Kalp damar hastalıkları, genellikle orta yaş ve üstü bireylerin karşılaştığı bir sağlık sorunu olarak bilinse de son yıllarda genç yaşta da bu tür hastalıkların artış gösterdiği tespit edilmiştir. Bunun en büyük nedenlerinden biri, sağlıksız beslenme alışkanlıklarıdır. Fast food, işlenmiş gıdalar, aşırı tuz, şeker ve yağ tüketimi, gençlerin kalp damar sağlığını ciddi şekilde tehdit etmektedir. Yapılan birçok araştırma, sağlıksız beslenme ve hareketsiz yaşam tarzının genç yaşta kalp damar hastalığına yol açma riskini artırdığını ortaya koyuyor.
Sağlıksız beslenme, kalp damar sistemine zarar veren birçok risk faktörünü beraberinde getirir. Özellikle aşırı doymuş yağ, trans yağ, tuz ve şeker tüketimi; obezite, yüksek tansiyon, insülin direnci ve yüksek kolesterol gibi sağlık sorunlarına yol açarak, genç yaşta kalp damar hastalıklarının gelişimine zemin hazırlar. Bu gıdaların sürekli tüketimi, kan damarlarının yapısında bozulmalara, damar sertliği (ateroskleroz) ve erken yaşta kalp krizi riskine neden olabilir.
2020’de Journal of the American Heart Association dergisinde yayımlanan bir araştırma, haftada en az dört kez fast food tüketen gençlerin kalp hastalıklarına yakalanma riskinin %80 daha fazla olduğunu ortaya koydu. Araştırmacılar, bu tür besinlerin aşırı yağ, tuz ve şeker içerdiğini ve bu bileşenlerin kalp damar sağlığını ciddi şekilde tehdit ettiğini belirtti.
Circulation dergisinde yayımlanan 2019 tarihli bir araştırma, özellikle şekerli içeceklerin (gazlı içecekler, meyveli sodalar vb.) gençler arasında kalp hastalığı riskini artırdığını buldu. Araştırma, günde bir veya daha fazla şekerli içecek tüketen gençlerin, yüksek tansiyon ve damar sertliği yaşama ihtimallerinin %26 daha fazla olduğunu gösterdi.
Trans yağların kalp sağlığı üzerindeki etkileri geniş çapta araştırılmıştır. Harvard Halk Sağlığı Okulu tarafından yürütülen bir çalışmada, trans yağ oranı yüksek gıdaları tüketen genç bireylerde, damar sertliği riskinin belirgin şekilde arttığı saptandı. Trans yağlar, kan damarlarının iç yüzeyinde iltihaplanmalara yol açarak kalp hastalığı riskini artırmaktadır.
Obezite, genç yaşta kalp damar hastalıkları riskini artıran en önemli faktörlerden biridir. Sağlıksız beslenme ve hareketsiz yaşam tarzı, çocuklar ve gençler arasında obezite oranlarının artmasına neden olmaktadır. Obezite, yüksek tansiyon, diyabet ve yüksek kolesterol gibi kalp hastalığı risk faktörlerini beraberinde getirir.
2018’de Lancet dergisinde yayımlanan geniş çaplı bir çalışma, genç yaşta obez olan bireylerde, ilerleyen yıllarda kalp krizi geçirme olasılığının %70 daha fazla olduğunu ortaya koydu. Araştırmaya göre, çocukluk ve gençlik yıllarında alınan aşırı kilolar, kalp damarlarının erken yaşta hasar görmesine neden olabiliyor.
Özellikle gençlerde insülin direnci, kalp sağlığını olumsuz etkileyen bir diğer önemli faktördür. Diabetes Care dergisinde yayımlanan bir araştırma, insülin direncinin gençlerde kalp hastalığına yol açan ana faktörlerden biri olduğunu gösterdi. Sağlıksız beslenme ile gelişen insülin direnci, damarlarda sertleşmeye yol açarak kalp krizi riskini artırmaktadır.
Aşırı tuz ve doymuş yağ tüketimi, genç yaşta kan basıncının yükselmesine ve damar sertliği gibi sorunların oluşmasına neden olabilir. İşlenmiş gıdalar, hazır soslar ve atıştırmalıklar, gençlerin fazla miktarda tuz ve yağ tüketmesine yol açarak kalp damar sağlığını olumsuz etkiler.
Hypertension dergisinde yayımlanan bir çalışma, günlük tuz tüketiminin gençlerde kan basıncını önemli ölçüde artırdığını ve bunun ilerleyen yıllarda hipertansiyona yol açabileceğini belirtti. Çalışmada, özellikle fazla tuzlu fast food gıdaların gençlerde yüksek tansiyon riskini %50 oranında artırdığı tespit edildi.
2020’de yapılan bir araştırma, doymuş yağlar açısından zengin bir diyetin gençlerin damar sağlığını olumsuz etkilediğini ortaya koydu. Araştırmada, yüksek doymuş yağ tüketiminin, damarlarda sertleşmeye neden olduğu ve kalp krizi riskini artırdığı belirtildi. Doymuş yağlar, özellikle kırmızı et, tam yağlı süt ürünleri ve işlenmiş gıdalarda bol miktarda bulunur.
(Sercan Uslubaş)