Akciğer kanseri genellikle sigara kullanımıyla ilişkilendirilse de, son yıllarda yapılan araştırmalar, sigara içmeyen bireylerin de bu hastalığa yakalanma riski altında olduğunu ortaya koymaktadır. Dünya Sağlık Örgütü’ne (WHO) göre, akciğer kanseri vakalarının %10-20’si sigara kullanmayan bireylerde görülmektedir. Bu durum, çevresel faktörler, genetik yatkınlık ve yaşam tarzı gibi diğer etkenlerin akciğer kanseri riskinde ne kadar önemli bir rol oynadığını göstermektedir.
Amerikan Kanser Derneği’nin (American Cancer Society) yürüttüğü bir araştırmada, sigara içmeyenlerde görülen akciğer kanserinin başlıca nedenleri arasında pasif içicilik, hava kirliliği ve mesleki maruziyet (örneğin asbest) olduğu tespit edilmiştir. Araştırma, sigara içmeyen bireylerin %15’inin akciğer kanserine yakalanmasında, özellikle pasif içiciliğin ve kapalı alanlardaki duman maruziyetinin etkili olduğunu ortaya koydu.
Bir diğer önemli çalışma ise İngiltere Kanser Araştırma Merkezi tarafından yürütülmüştür. Araştırma, hava kirliliğine uzun süreli maruz kalmanın, sigara kullanmayan bireylerde akciğer kanseri riskini %40 oranında artırabileceğini göstermiştir. Özellikle büyük şehirlerde yaşayan bireylerin ince partiküllü madde (PM2.5) oranı yüksek havayı solumalarının, kanserojen maddelere maruz kalma ihtimalini artırdığı belirtilmektedir.
Genetik yatkınlık da sigara içmeyen bireylerde akciğer kanseri riskini artıran önemli bir faktör olarak öne çıkıyor. Stanford Üniversitesi tarafından yapılan bir çalışmada, EGFR (epidermal büyüme faktörü reseptörü) mutasyonlarının sigara kullanmayan akciğer kanseri hastalarında daha sık görüldüğü tespit edilmiştir. Bu durum, genetik testlerin erken teşhis için önemini artırmaktadır.
Sigara dumanına maruz kalmak, özellikle kapalı alanlarda ciddi bir risk faktörüdür. Ev ve iş yerlerinde dumansız alanların sağlanması önemlidir.
Egzoz gazları, sanayi atıkları ve ince partiküller, özellikle şehirlerde yaşayan bireylerde kanser riskini artırmaktadır.
Evlerde ve iş yerlerinde radon gazına uzun süreli maruziyet, akciğer kanseri riskini artıran bir diğer faktördür. Özellikle zemin katlarda ve havalandırması yetersiz alanlarda radon seviyesi yüksek olabilir.
İnşaat, madencilik ve kimya sektörlerinde çalışan bireyler, asbest ve diğer zararlı maddelere maruz kalmaları nedeniyle risk altındadır.
(Fatma Hatun Altıkardeş)