Su kaynakları, giderek artan nüfus, iklim değişikliği ve kuraklık gibi nedenlerle tüm dünyada hızla azalıyor. Türkiye de su kaynakları açısından sınırlı ülkeler arasında yer alıyor ve tarım sektörü, su tüketiminde en büyük paya sahip. Türkiye’de toplam su tüketiminin yaklaşık %75’i tarımsal sulamada kullanılıyor. Bu nedenle, su kaynaklarının verimli kullanımı ve tarımda su tasarrufunun sağlanması, sürdürülebilir tarım için kritik bir rol oynuyor.
Tarım ve Orman Bakanlığı, su tasarrufu sağlamak ve tarımsal verimliliği artırmak amacıyla modern sulama sistemlerinin yaygınlaştırılması gerektiğini vurguluyor. Yapılan araştırmalar, doğru sulama yöntemlerinin su tüketimini %40’a varan oranlarda azaltabileceğini ve aynı zamanda ürün kalitesini artırabileceğini gösteriyor.
Uzmanlar, su tasarrufu sağlamak ve tarımsal verimliliği artırmak için damla sulama, yağmurlama sulama ve hassas sulama gibi modern sulama tekniklerinin kullanılmasını öneriyor. Bu yöntemlerin geleneksel yüzey sulama yöntemlerine göre daha az su tükettiği ve toprakta nemin daha uzun süre korunmasını sağladığı belirtiliyor.
Damla Sulama: Bitkinin kök bölgesine doğrudan su veren damla sulama sistemi, su kaybını en aza indirerek %40’a kadar su tasarrufu sağlıyor. Aynı zamanda, bu yöntemle suyun yanında gübre de verilebildiği için ürün verimi de artıyor.
Yağmurlama Sulama: Yağmurlama yöntemi, suyu homojen bir şekilde toprağa yayarak toprağın her tarafına eşit miktarda su ulaşmasını sağlıyor. Bu yöntemle su kaybı azaltılırken, bitkilerin ihtiyaç duyduğu kadar su verilmesi de sağlanıyor.
Hassas Sulama: Akıllı teknolojilerle donatılmış hassas sulama sistemleri, toprak ve bitki nemini ölçerek otomatik olarak su seviyesini ayarlıyor. Özellikle kurak bölgelerde bu sistemler, suyu en verimli şekilde kullanarak gereksiz tüketimin önüne geçiyor.
Yapılan bir araştırmada, damla sulama sisteminin, geleneksel yüzey sulama yöntemine göre %30 daha az su tükettiği ve ürün verimini %20 oranında artırdığı ortaya konulmuştur. Türkiye’de özellikle Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde uygulanan bu yöntemle, mısır, pamuk ve buğday gibi ürünlerde daha yüksek verim elde edildiği gözlemlenmiştir. Tarım ve Orman Bakanlığı’nın verilerine göre, modern sulama sistemleri kullanılarak yılda 3 milyar metreküp su tasarrufu sağlanabilir.
Ayrıca, Konya Ovası’nda yapılan bir diğer çalışma, yağmurlama ve damla sulama gibi modern yöntemlerin, yeraltı su kaynaklarının korunmasına katkı sağladığını ve böylece kuraklık riski altındaki bölgelerde tarımsal üretimin sürdürülebilir hale getirilebileceğini göstermiştir. Verimli sulama yöntemlerinin yaygınlaşması, aynı zamanda su kaynaklarının gelecek nesillere aktarılmasını sağlayarak çevresel sürdürülebilirliğe de katkıda bulunacaktır.
Verimli sulama yöntemlerinin yaygınlaştırılması, çiftçilerin bu yöntemler hakkında bilgi sahibi olmalarına bağlıdır. Tarım ve Orman Bakanlığı, çiftçilere yönelik eğitim ve bilinçlendirme programları düzenleyerek modern sulama tekniklerinin avantajlarını anlatıyor. Ayrıca, su tasarrufu sağlayan sulama sistemlerinin kurulması için hibe ve kredi destekleri sağlanarak çiftçilerin bu sistemlere geçişi teşvik ediliyor.
Uzmanlar, çiftçilerin yalnızca sulama yöntemleri konusunda değil, aynı zamanda toprak ve bitki besleme hakkında da eğitilmesinin su tasarrufu açısından önemli olduğuna dikkat çekiyor. Toprağın yapısına uygun sulama ve gübreleme yapılması, bitkilerin ihtiyaç duyduğu kadar su kullanılması ve bu sayede israfın önlenmesi sağlanabilir.
(Sema Yüksel Güngörmez)