Kuru soğan üretiminin temel girdilerinden olan tohumluk soğanın fiyatı, çiftçileri endişelendirecek seviyelere ulaştı. Son aylarda tohumluk fiyatlarında yaşanan sert artış, maliyetleri katlarken, önümüzdeki üretim sezonunda kuru soğan fiyatlarının da yükselme ihtimalini gündeme getirdi.
Çiftçiler, tohumluk kuru soğan fiyatlarının bir yıl öncesine göre %50 ila %70 oranında arttığını belirtiyor. Geçen yıl kilogramı ortalama 25-30 TL’den alınabilen tohumluk soğan, bu yıl 50 TL’yi aşmış durumda. Artan fiyatlar, küçük ölçekli çiftçiler için büyük bir yük oluşturuyor.
Tohumluk fiyatlarının yanı sıra gübre, enerji ve işçilik gibi diğer girdilerde de artış yaşanması, çiftçilerin üretim planlarını gözden geçirmelerine neden oluyor. Bazı üreticiler, yüksek maliyetler nedeniyle soğan üretiminden vazgeçebileceklerini ifade ediyor. Bu durum, önümüzdeki dönem kuru soğan arzında daralmaya yol açabilir.
Bir çiftçi, yaşadığı durumu şöyle özetliyor: "Tohumluk fiyatları artık dayanılmayacak noktada. Gübre ve mazot fiyatlarıyla birlikte düşündüğümüzde bu maliyetleri karşılamamız imkansız hale geliyor. Eğer destek almazsak, bu yıl soğan ekmek çok zor olacak."
Uzmanlar, tohumluk fiyatlarındaki artışın ilerleyen süreçte soğanın market ve pazar fiyatlarına yansımasının kaçınılmaz olduğunu belirtiyor. Üretim maliyetlerinin yükselmesi, tüketiciye daha pahalı soğan olarak dönebilir. Hâlihazırda kuru soğan fiyatlarının pazarda kilogram başına 10-15 TL arasında değiştiği göz önüne alındığında, fiyatların daha da yükselmesi bekleniyor.
Çiftçiler, artan maliyetler karşısında devletin destek paketleri sunmasını talep ediyor. Tohumluk fiyatlarının kontrol altına alınması ve küçük ölçekli üreticilere destek sağlanması gerektiğini belirten üreticiler, bu önlemler alınmadığı takdirde yerli soğan üretiminin azalabileceği konusunda uyarıda bulunuyor.
Ziraat Odası temsilcisi ise konuya ilişkin şu açıklamayı yaptı: "Tohumluk fiyatlarındaki bu artış, üreticiyi soğan ekiminden uzaklaştırabilir. Gıda arz güvenliği için acil bir destek mekanizması devreye alınmalı. Ayrıca ithal tohumlara olan bağımlılığımızı azaltmamız gerekiyor."
Türkiye’de yerli tohum üretimine yapılan yatırımlar son yıllarda artsa da, kuru soğan gibi stratejik ürünlerde ithal tohuma bağımlılık devam ediyor. Uzmanlar, yerli tohum üretiminin artırılmasıyla maliyetlerin düşürülebileceğini ve çiftçilerin daha rekabetçi hale gelebileceğini ifade ediyor.
(Sema Yüksel Güngörmez)