Türkiye’de kronik böbrek hastalığı nedeniyle nakil bekleyen hasta sayısı her geçen yıl artıyor. Sağlık Bakanlığı’nın 2023 verilerinden yapılan derlemeye göre, yaklaşık 25 bin kişi böbrek nakli için sıra bekliyor. Ancak nakil bekleyen hastaların sadece %20’si ihtiyacı olan organı zamanında bulabiliyor. Uzmanlar, organ bağışı konusundaki farkındalığın artırılmasının hayat kurtarıcı bir rol oynadığına dikkat çekiyor.
Türkiye’de böbrek yetmezliği vakalarının artışında en önemli nedenler arasında diyabet, hipertansiyon ve kronik böbrek hastalıkları yer alıyor. Türk Nefroloji Derneği’nin 2023 raporuna göre, Türkiye’de yetişkin nüfusun %15’inde kronik böbrek hastalığı tespit edildi. Diyabet, böbrek yetmezliğinin en yaygın sebebi olarak öne çıkıyor ve hastaların %40’ında bu duruma yol açıyor.
Uzmanlar ayrıca, erken tanı ve düzenli tedavinin önemine dikkat çekiyor. İstanbul Üniversitesi Hastanesi’nde yapılan bir çalışmada, böbrek hastalarının %60’ının ileri evrede doktora başvurduğu ve bu nedenle tedavi şanslarının azaldığı ortaya kondu.
Sağlık Bakanlığı Organ Nakli Koordinasyon Merkezi’ne göre, Türkiye’de her yıl binlerce kişi organ beklerken hayatını kaybediyor. 2023 yılında Türkiye’de toplam 3 bin böbrek nakli gerçekleştirildi, ancak bu sayı ihtiyacın çok altında kaldı. Nakillerin %70’i canlı vericilerden sağlanırken, kadavradan organ bağışı oranı yalnızca %30 düzeyinde.
Organ Nakli Uzmanı tarafından yapılan açıklamada, "Türkiye’de kadavradan organ bağışı oranı dünya standartlarının oldukça altında. Avrupa ülkelerinde bu oran %70’in üzerindeyken Türkiye’de hala %30 seviyesinde. Bu durum, böbrek nakli bekleyen binlerce hasta için büyük bir engel," ifadeleri yer aldı.
Organ bağışının artırılması, böbrek yetmezliği çeken hastalar için umut ışığı olabilir. Uzmanlar, toplumun organ bağışı konusundaki bilgi eksikliğinin giderilmesi gerektiğini vurguluyor. Bunun yanı sıra, dini ve kültürel kaygılar nedeniyle organ bağışı yapmaktan çekinen kişilere doğru bilgilendirme yapılması önem taşıyor.
Diyanet İşleri Başkanlığı, organ bağışının İslam dinine uygun olduğunu ve bir kişinin hayatını kurtarmanın büyük bir sevap olarak görüldüğünü defalarca açıklamıştır. Ancak halk arasında bu konuda farkındalık halen düşük seviyelerde.
(Sema Yüksel Güngörmez)