Türkiye, küresel teknoloji yarışında kuantum teknolojileri alanında önemli bir sıçrama yapmaya hazırlanıyor.
Milli Teknoloji Hamlesi kapsamında başlatılan projeler, kuantum bilişim, iletişim ve malzeme araştırmaları gibi birçok alanda ülkeyi ileriye taşımayı hedefliyor. Bilim insanlarının ve özel sektörün iş birliğiyle yürütülen çalışmalar, Türkiye'nin bu alanda bölgesel bir merkez haline gelmesini amaçlıyor.
Dünya Ekonomik Forumu (WEF) tarafından 2023'te yayınlanan bir rapora göre, kuantum teknolojilerinin küresel ekonomik etkisinin 2035 yılına kadar 1,3 trilyon doları aşması bekleniyor. Bu teknolojilerin, enerji, sağlık, lojistik ve savunma gibi sektörlerde devrim yaratacağı öngörülüyor. Türkiye, bu fırsatlardan yararlanmak için ulusal düzeyde yoğun araştırma-geliştirme faaliyetlerine ağırlık veriyor.
Kuantum Araştırma ve Uygulama Merkezi (KUAM), 2024 yılında yaptığı bir çalışmada, Türkiye'deki kuantum bilişim kapasitesinin son üç yılda %40 oranında arttığını ortaya koydu. Araştırmada, bu teknolojilerin savunma sanayisi ve enerji verimliliği gibi kritik alanlarda uygulanabilirliği vurgulandı.
Türkiye, kuantum bilgisayarların geliştirilmesi için TÜBİTAK öncülüğünde projeler yürütüyor. Bu bilgisayarların özellikle kriptografi ve veri işleme alanlarında devrim yaratması bekleniyor.
ASELSAN, kuantum şifreleme teknolojileri üzerinde çalışmalar yaparak güvenli iletişim altyapıları geliştiriyor.
Üniversiteler ve araştırma merkezleri, yüksek hassasiyetli kuantum sensörler ve süperiletken malzemeler üzerine çalışmalar yürütüyor.
Türkiye, kuantum teknolojilerinde uzmanlaşmış insan kaynağı yetiştirmek için lisansüstü programlar ve uluslararası ortaklıklarla eğitim olanaklarını artırıyor.
Türkiye, kuantum teknolojilerinde uluslararası işbirliklerine de önem veriyor:
-AB Horizon Europe Programı kapsamında kuantum araştırmaları için finansman sağlanıyor.
-Çin ve ABD gibi ülkelerle kuantum bilişim alanında ortak projeler yürütülüyor.
-NATO ve diğer uluslararası kuruluşlar ile güvenlik uygulamaları üzerinde çalışmalar yapılıyor.
Türkiye'nin kuantum teknolojilerinde yaptığı yatırımlar, orta vadede bölgesel bir liderlik sağlarken, uzun vadede ülkeyi küresel rekabetin önemli bir oyuncusu haline getirebilir.
(Sema Yüksel Güngörmez)