Trafik kazaları, dünya çapında her yıl insanların hayatlarında ciddi bir sorun olmaya devam ediyor. Ancak yapay zeka (YZ) teknolojilerinin hızla ilerlemesiyle, yol kaybının artması ve kazaların önlenmesi için etkili çözümler geliştiriliyor. Özellikle Türkiye gibi yüksek trafik yoğunluğuna sahip, bu teknolojilerin büyük önem taşıyor.
Uluslararası Karayolu Güvenliği Araştırmaları Derneği'nin (IRSC) 2023 yılında yayımladığı rapora göre, YZ destekli sistemlerin trafik kazalarını önlemede %30 oranında etkili olduğu tespit edildi. Raporda, otonom araçlar, akıllı trafik ışıkları ve sürücü asistan sistemleri gibi yapay zeka teknolojilerinin, trafikteki azalma ve insan kaynaklı hataların en az indirme için kritik bir role sahip olduğu belirtiliyor.
Ayrıca Avrupa Birliği'nin (AB) finanse ettiği bir proje, YZ ile donatılmış araçların kazaları %23 oranında ve sürüş kaybı önemli ölçüde artırıldığı gözlemlendi. Özellikle YZ'nin hız kontrolü, şerit takibi ve sürüş yorgunluğunu algılaması gibi özelliklerde büyük başarı gösterdiği vurgulandı.
Türkiye, yol miktarını artırmak için YZ destekli teknolojilere yatırım yapan ülkeler arasında yer alıyor. Özellikle büyükşehirlerde akıllı ulaşım sistemleri ve yapay zeka tabanlı trafik yönetim çözümleri devreye alındı.
Yapay zeka tabanlı plaka tanıma ve hız kontrol sistemleri, trafikteki kesintilerin engellenerek kazaların azalmasında etkili oluyor. Bu sistemler, hız sınırını aşan veya trafikteki kesintileri engelleyen araçları tespit ederek otomatik cezai işlemi başlatıyor. EGM sistemlerine göre, bu sistemlerin devreye alınmasından sonra hız kaynaklı kazalarda %18 oranında azalma görüldü.
YZ Destekli Sistemlerin Öne Çıkan Özellikleri
Yapay zeka, sürücülerin yüz ömrü ve göz hareketlerini analiz ederek grafiklerini algılayabiliyor. Bu tür sistemler, bozulmalara uyarlanarak olası kazaların önüne geçiyor. Trafikte algılayan YZ destekli ışıklar, araç yoğunluğuna göre yeşil ve kırmızı ışık sürelerini optimize ederek trafik ışıklarını düzenliyor. Araç içi sensörler ve yapay zeka programları, olası insanları tahmin ederek kırılanları erkenden uyarıyor. Bu sistemler, özellikle şerit değiştirme sırasında veya ani fren ağının büyük bir avantaj sağlıyor. Yaya geçişlerinde YZ tabanlı kameralar, yayaların hareketlerini algılayarak profillere uyarı gönderiyor ve yaya harcamaları artırıyor.
(Dilvin Altıkardeş)