Giderek yaşlanan dünya hayatıyla birlikte inme, yaşlanmaya bağlı sağlık sorunları arasında endişe verici bir hızla yükseliyor. Dünya Sağlık Örgütü'nün (DSÖ) sistemlerine göre, dünyada önde gelen ölüm ve sakatlık nedenleri arasında yer alması, yaşlanmanın korunması ve bu riskin daha fazla kişinin maruz kalması gerektiği belirtiliyor. Yaş ilerledikçe artan yüksek tansiyon, diyabet, damar sertleşmesi ve kalp hastalıkları gibi sağlık sorunlarının riskini önemli ölçüde artırıyor.
Uzmanlar, yaşlanma ile ortaya çıkan çeşitli kronik sağlık sorunlarının, beyindeki kanda yayılan damarlarda olumsuz etki yaparak yol açmasını vurguluyor. ABD'deki Harvard Tıp Fakültesi tarafından yapılan kapsamlı bir araştırma, 65 yaş ve üzerini geçirme riskinin bulunmadığı, 40 yaş ve altı kişinin yaklaşık beş kat daha yüksek olduğunu ortaya koydu. Araştırma, yaşlanmayla birlikte beyin damarlarında elastikiyet kaybının meydana geldiğini ve bunun kanda bozulmalar olduğunu belirtiyor. Bu durum, özellikle yüksek tansiyon gibi kronik rahatsızlıkları olan yaşlı bireylerde inmeye davetiye gönderiliyor.
Bir diğer önemli etken olan diyabet, yaşlıların sık sık karşılaştığı sağlık sorunlarından biri olarak öne çıkıyor. Yapılan analizler, diyabetin damar sistemini bozarak kan pıhtılaşma riskinin arttığını ve inme riskinin ciddi oranda yükseldiğini gösteriyor. Uzmanlar, diyabet hastası yaşlıların düzenli olarak kan şekerinin devam etmelerinin ve şeker yönetiminin sıkı bir şekilde sürdürülmelerinin, risk kaybında önemli bir rol oynayabileceğini belirtiyor.
Türkiye'deki Hacettepe Üniversitesi tarafından yapılan bir çalışma da benim için risk faktörlerine ilişkin önemli bulgular sundu. Çalışmada, 65 yaş ve üzeri bireylerde, basınç kontrolü ve sağlıklı yaşam tarzının karşı güçlü bir koruma bileşenleri tespit edildi. Özellikle düzenli egzersiz ve düzenli beslenme gibi yaşam tarzı değişikliklerinin, riskin yaklaşık %30 oranında düştüğü görüldü.
Yaşlanmaya bağlı inme riskine karşı raporların tavsiyesi, 40'lı yaşlardan itibaren sağlık kontrollerini aksatmamaları, kalp-damar yürüyüşleri koruyucu adımlar atmaları ve riskin ilerlemesini en aza indirecek önlemler almaları yönünde. Yaşlı bireylerde düzenli doktor kontrolleri, riskin erken teşhisi ve tedaviyle gerçekleştirilmesi için hayati öneme sahiptir.
(Sema Yüksel Güngörmez)