Bursa ipeği yeniden doğuyor

Bursa ipeğinin eski günlerine geri dönmesi için 'Kozadan Kumaşa Bursa 1. İpek Festivali' başlatıldı. Festivalde ipek elbiselerin sergilendiği defile göz doldururken, Tarihi Koza Han'da hazırlanan yaş koza alımı merasimi insanları eski günlere götürdü.


Bursa ipeği tekrar ayağa kalkıyor. Devletin teşvikine rağmen yurt dışından gelen ucuz ipekler sebebiyle arka planda kalan Bursa ipeğinin eski günlerine kavuşması için Bursalı zanaatkarlar harekete geçti. Bursa Ticaret Borsası, Büyükşehir ve Valilik tarafından Bursa İpeğini Geliştirme ve Yaşatma Derneği öncülüğünde 'ipek festivali' düzenlendi. Orhangazi Parkı'nda renkli görüntülere sahne olan 'Kozadan kumaşa Bursa 1. İpek Festival'inde konuşan Bursa İpekçiliğini Geliştirme Derneği Başkanı Ünal Şıpkan, Bursa ipeğini eski günlerine tekrar geleceğini söyledi. Yerel yönetimlerin desteğiyle ipeğin eski değerine kavuşacağını belirten Şıpkan, şenlik kapsamında yaş koza alımı merasiminin de yapılacağını dile getidi.
KOZABİRLİK Genel Müdürü İsmail Aydın, Bursa'da 1990 yılında 15 bin ailenin 635 ton ipek böceği kozası ürettiğini belirterek, günümüzde ise 960 ailenin 6 ton ipek ürettiğini ifade etti. Aydın, bu sayının az olmasının gelişen teknoloji ve ithal ipeklerden kaynaklandığını belirtti.

MUHTEŞEM DEFİLE
Programda, 10 manken birbirinden güzel 27 ipek koyafeti giyerek muhteşem bir defileye de imza attı. Programın sonunda konuşan Vali Şahabettin Harput, Bursa ipeğini güzel günlerin beklediğini belirterek, "Yıllardır ah vah diyoruz. Bugün Kozahan'ı tüm dünyaya gururla seyrediyor. 2. Elizabeth, sırf Koza Han'ı görmek için buraya geliyorsa, bunun kerameti ipektir. Allah ecdadımızından razı olsun. Burayı iyi ki yapmışlar ve bize bu eseri bırakmışlar. Bu yılı ipek yılı ilan ettik. Bursa ipeği eski günlerine tekrar dönecek" dedi.

"İTHAL İPEK DURDURULURSA, CANLANIRIZ"
Koza Han'da yapılan yaş koza alımı merasimi de renkli görüntüler oluşturdu. İpek kozalarının teker teker iplik haline getirilmesi vatandaşlar tarafından ilgiyle izlendi. İpek Tüccarı Hakan Celbis, ipeğin eski değerini kazanması için yurt dışından gelen ucuz Çin malı ipeklerin alımının durdurulması gerektiğini ifade etti. Celbis, "Bunun yapılması için dışarıda gelen ipeğin kesilmesi lazım. Benim yaşım 53. Bizim dönemimizdeki insanların çoğu ipek kumaşı biliyordu. Şu anda kimse bilmiyor. Yani ben ipek diye başka bir şey satsam da gider yani. Eskiden buraya koza geldiği zaman köylü düğününü bile buna göre yapardı. Haziran başında koza gelirdi, satılırdı. Daha sonra köylü gelir çarşıda ve pazarda alışverişini yapardı. Şimdi böyle bir şey yok" ifadelerini kullandı.
Devletin kilogram başında 20 lira teşvik verdiğini hatırlatan Celbis, "Devlet teşvik veriyor. Ama dışarıdan gelen 7 dolara ipek var ki, burada maliyeti 20-25 dolar gelen ipeği nasıl satarız. Bu yönü de düşünmemiz lazım. Ama dışarıdan gelen ipeği keserlerse bu tekrar canlanır" şeklinde konuştu.

"SAHTE İPEKLERE DİKKAT"
Sahte ipek satıcılarının olabileceğini belirterek, vatandaşlara uyarılarda bulunan Celbis, "Baştan dürüst olmak gerekiyor. İpeği ipek olarak, polyester'i polyester olarak satmamız lazım. Daha sonra yavaş yavaş bu kültür gelir" diye konuştu.

"BİR KOZDAN BİN 250 METRE İPEK ÇIKIYOR"
Bir kozadan bin 250 metre ipek çıktığını kaydeden Celbis, "Yerli kozadan 750 metre çıkıyor. Japon kozasında bin 200 metre rakamına ulaşılıyor. Daha çok iri olduğu için değil, sık olduğu için bu kadar çok oluyor" dedi.
Celbis, KOZABİRLİK'i eleştirerek, "Siyasi olarak değil, ipeği bilen insanlar bu kuruma getirilmeli. Ben ipekçiysem ipekçi orada görev almalı" diye konuştu.

500 YILLIK İPEK BÜKÜMCÜLÜĞÜ: DEVDAHLIK
Daha önceleri fabrikalar kurulmadan önce tamamıyla el tezgahlarıyla üretilen ipekler, çoğunlukla evlerde ve evlerin altında yapılmış devdahanelerde bükülerek iplik haline getirilirdi. İpek devdahanelerde geniş çarklarda bükülürdü. Yaklaşık 500 yıllık tarihi olan el emeği devdahlık zanaatı icra edeni az da olsa halen günümüzde devam ediyor. Şimdi ise bu meslekle uğraşan kişi sayısı parmakla sayılır hale geldi. Bursa'da özellikle Muradiye semtinde icra edilen devdahlık halen aynı semtte babasından devraldığı devdahlığa devam eden Şengüralp ailesi, ipek festivaline katılarak bitmeye yüz tutan mesleği insanlara tekrar hatırlattı. Makinalaşma ve teknolojinin gelişmesiyle artık mesleği ayakta tutmak ve devam ettirmenin zor hale geldiğini belirten Recep Şengüralp, "'dev' demek, güçlü demektir. 'dah' demek 'yürü koş' demek. Devdahlık, 'güçlü adam koş' demek. Koşarak ipeği büküyoruz. İşimiz bükümçülük. Mesleğimiz 500 yılıktır. Biz bunların son temsilcisiyiz. Genç nesiliz. Eskiden 18 bin liradan satılan koza, bir sene sonra 3 bin liraya düştü. Bu yüzden köylü zarar etti. Kazanamayınca çuvalları çiğnediler ve mesleği bıraktılar" diye konuştu.
Ertuğrul Şengünalp, mesleğin sonbahar aylarında daha fazla yapıldığını kaydetti.