Türkiye'de bir ilk! Glutensiz iftar menüsü

Büşra ZORCİ
Çölyak hastalığı ve glutensiz beslenme adına farkındalık oluşturmak amacıyla kurulan Bursa Çölyakla Yaşam Derneği’nin çatısı altında yer alan Glutensiz Yerim Kafe, Türkiye’de bir ilke imza atarak glutensiz iftar menüsü hazırladı.
Çölyak hastalığına dikkati çekmek ve çölyak hastalarının glutensiz gıdalara erişimini kolaylaştırmak amacıyla dernek kurduğunu söyleyen Çölyakla Yaşam Derneği Başkanı Yusuf Altay, “Ömür boyu sıkı bir gluten diyeti yapmak zorunda olan çölyak hastalarının hayatını kolaylaştırmak, onların sosyal yaşama dahil olmalarını sağlamak derneğimizin temel amaçlarından.” dedi. Buğday, arpa, yulaf gibi gıda ürünlerinde olan gluten maddesine karşı alerjik reaksiyon gösteren bireylere çölyak tanısı konulduğunu ifade eden Altay, genetik olan bu rahatsızlığın bireyleri ömür boyu glutensiz sıkı bir diyete mecbur ettiğini söyledi. Altay, “Diyet kelimesi insanların kulağına hoş ve basit geliyor ancak çölyak hastaları için bu durum sanıldığı kadar kolay değil. Gluten yalnızca hamur işi gıda ürünlerinde değil ilaç ve kozmetik sanayii gibi hayatın çeşitli noktalarında karşımıza çıkmakta. Market raflarındaki ürünlerin en az yüzde 95’i gluten içeriyor ve bu da bizim yaşamımızı olumsuz etkiliyor, bu duruma evde çözüm üretilebilir ancak sosyal hayatta büyük sıkıntılarla karşılaşılabiliyor. Okul hayatı, iş hayatı, seyahat gibi durumlarda glutensiz gıda bulmak zor oluyor. Dolayısıyla bu hastalıktan mustarip bireyler içine kapanık, evinde asosyal bir yaşam sürmek zorunda kalıyor.” şeklinde konuştu.
 “YAYGIN AMA ÖNEMSENMİYOR”
Türkiye’de 100’de 1 ile 150’de 1 görülme sıklığı olan çölyak hastalığının, doğrudan yatağa düşüren eden bir rahatsızlık olmadığı için toplum tarafından basite indirgendiğini söyleyen Altay, şöyle devam etti; “Süreç içerisinde insanı yatağa bağlayan çoğu hastalığın temelinde gluten var. Maalesef şuanda tanı almış olan çölyak hastaları normal rakamın yüzde 10’u kadar. Bugün yüzlerce çölyak hastası, hastalığının farkında olmadan yaşamını sürdürüyor. Türkiye’de tahminimize göre 700-800 bin civarı çölyak hastası bir o kadar da gluten intoleransı olan birey var.“ Çölayk’ın, görünürde bedensel ya da zihinsel bir engel olmadığı için toplum tarafından hastalık olarak kabul edilmediğini belirten Altay, sözlerini şöyle sürdürdü; “Özellikle çölyaklı çocuklara ‘canı çekmiştir’ düşüncesiyle anneanne, babaanne, dayı gibi yakın akrabalar, bir parçadan bir şey olmaz diyerek gluten içeren yiyecekler ikram ediyor bu da hastalığın ehemmiyetinin anlaşılmadığının açık bir göstergesidir. Bu hastalığın ciddiyetinin kavranması adına faaliyet gösteren derneklerimizle epey bir yol kat ettik diyebiliriz. 2017 yılında Türkiye Büyük Millet Meclisinde Çölyak Araştırma Komisyonu kurulmasına vesile olduk. Bu komisyon sürecinden sonra Türkiye’de ciddi atılımlar yapıldı, Sağlık Bakanlığı ve Milli Eğitim Bakanlığının da çalışmaları var.“
“GLUTEN KOLON KANSERİNİ TETİKLEYEBİLİR”
Çölyaklı bireylerin gluten tüketmesinin kısa ve orta vadede ciddi sağlık sorunları oluşturmadığını söyleyen Yusuf Altay, “Gluten kısa vadede çölyak hastalarının ölümüne sebebiyet vermez ama diyet ömür boyu uygulanmazsa süreç içerisinde çok farklı hastalıklara sevk edebilir. Bu hastalıklar arasında kolon kanseri de yer almaktadır. Bunun haricinde gluten, çölyak hastalarının yaşam kalitesini kısa vadede olumsuz etkiler, sürekli ishal ya da kabızlık, demir eksikliği, kansızlık, kemik erimesi, deri de alerjik dökülmeler, migren gibi yaşam kalitesini düşüren küçük rahatsızlıklara sebebiyet verir.” dedi.


“EN BÜYÜK SORUN ÜRÜNE ULAŞABİLİRLİK”
Çölyak hastalarının en büyük sorununun glütensiz ürünlere ulaşmak olduğunu kaydeden Bursa Çölyakla Yaşam Derneği Başkanı Yusuf Altay, sözlerini şöyle sürdürdü; “Geçmiş yıllara kıyasla günümüzde glutensiz gıda ürünlerine ulaşmak daha kolay olsa da ekonomik anlamda maliyetlerinin yüksek olması çölyak hastalarını zor durumda bırakabiliyor. Örneğin markette bir paket makarna 2 TL iken glutensiz bir paket makarna ortalama 16 TL ya da bir kilo un ortalama 1,5 TL iken glütensiz 1 kilo un 10-25 TL arasında. Dolayısıyla çölyak hastaları için hayat 5 katı daha pahalı.”
“HAYALİMİZ SOSYAL TESİS KURMAKTI”
Derneğin kurulduğu ilk günden bu yana en büyük hayalinin çölyak hastalarının gönül rahatlığıyla yiyip içebildiği bir sosyal tesis kurmak olduğunu dile getiren Altay, “Biz ilk tesisimizi 2014 yılında Kayhan meydanında küçük bir yerde kurduk ve burada 4 yıl boyunca çalışmalarımıza devam ettik. 2018 yılının Eylül ayında da Büyükşehir Beledi Başkanı Sayın Alinur Aktaş’ın desteğiyle Merinos Kültür Merkezindeki ‘Glutensiz Yerim Kafe’yi açtık. Bu mekan alakart restoran, market ve glütensiz pastane reyonuyla çölyak hastalarımızın sosyalleşmesi adına önemli bir tesis oldu ancak burası yalnızca çölyaklı bireylere değil herkese hitap eden bir tesis. 7-8 aydır hem çölyaklı bireyleri hem de diğer vatandaşlarımızı ağırlıyoruz. Böylece halk arasında da bir farkındalık sağlanıyor. Yurt dışından da çok fazla misafir ağırladık.” dedi.


“HEM PARASINI HEM DUASINI ALIYORUZ”
Dernek çatısı altında olsa da Glutensiz Yerim Kafe’nin bir işletme olduğunun altını çizen Altay, “Bu mekanda çöyaklı müşteriler, özellikle küçük çocuklar istedikleri gibi pasta, kurabiye yiyebiliyor ve onların gözlerindeki ışıltıyı görebiliyorsunuz ve insanlar yediklerinin parasını öderken bir de Allah razı olsun diyorlar dolayısıyla insanların hem parasını aldığım hem de duasını aldığımız ender bir iş yapıyoruz. Dünyanın hiçbir yerinde restoranda yemek yiyen biri parasını öderken Allah razı olsun iyi ki bana bu yemeği verdiniz demez ama bizim işletmemizde insanlar bu imkana erişebildikleri için dua ediyorlar.” ifadelerini kullandı.


TÜRKİYE’DE TEK!
Glutensiz Yerim Kafe’nin, Bursa Çölyakla Yaşam Derneği ve Bursa Büyükşehir Belediyesi ortaklığında kurulan Türkiye’nin tek projesi olduğunu belirten Altay, “İçerisinde market, alakart restoranı, unlu mamülleri ve kafesiyle böyle geniş çaplı bir tesisten bir tane daha Türkiye’de ve Avrupa’da yok. Türkiye’de daha çok bireysel girişimcilerin yapmış olduğu projeler olsa da dernek çatısı altında olan tek proje bizim.” şeklinde konuştu.


GLUTENSİZ İFTARDA BULUŞALIM!
Glutensiz Yerim Kafe’nin gelirinin bir kısmının ihtiyaç sahibi çölyaklı ailelere verildiğini söyleyen Altay şöyle sonlandırdı; “Biz erzak kolisi yapıp ailelerin kapısına bırakmıyoruz ancak ailelerimize aylık bir harcama miktarı veriyoruz. Aileler, çocuklarının da ellerinden tutarak tesisimize geliyorlar kafemizde oturup pasta, böreklerini yiyorlar. Marketimizden alışveriş yapıyorlar. Bu ramazanda da Türkiye’de ilk kez glutensiz iftar menüsüyle hem çölyak hastalarının sosyal yaşama katılmasını hem de toplumda çölyak hastalığına karşı bilinirlik ve farkındalığın artmasını hedefliyoruz. Tüm Bursa halkını iftarda buluşmaya davet ediyoruz. Misafirlerimiz hem glutensiz beslenmenin lezzet ve görsel anlamda hiçbir farkının olmadığını görsün hem de ödedikleri ücretlerle bir hayra vesile olsunlar. Normal zamanda olduğu gibi iftar menüsünde de fiyatlarımızı mümkün olduğunca dipte tutmaya çalıştık zaten hayatı fazlasıyla pahalı yaşayan bir kesime hitap ettiğimiz için dernek olarak fiyat hassasiyetimiz var. Çok basit bir örnek vereyim burada glütensiz bir mantı 15 TL iken dışarıda başka bir işletmede 30 TL’ye çıkabiliyor. Bizim dernek olarak amacımız çok para kazanmak değil farkındalık oluşturmak. Dolayısıyla bu ramazanda tüm Bursa halkını glutensiz iftara davet ediyoruz.”