Türk dış politikasında yılın ikinci yarısında Filistin meselesi öne çıktı

Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, 6 Temmuz'da, Türkiye-Finlandiya-İsveç Daimi Ortak Mekanizması'nın Brüksel'deki NATO karargahındaki beşinci toplantısının ardından yaptığı açıklamada, "NATO'ya katılma arzusundaki ülkelerin terörizmle mücadele konusunda sağlam tavır sergilemeleri şarttır." dedi.

Fidan, 8 Temmuz'da ABD'li mevkidaşı Antony Blinken ile yaptığı telefon görüşmesinde, NATO'nun genişlemesi, Vilnius’ta yapılacak NATO Liderler Zirvesi, Suriye’ye yönelik Birleşmiş Milletler (BM) sınır ötesi yardım mekanizmasının süresinin uzatılması ve Ukrayna’daki son gelişmeleri ele aldı.

Türkiye'den İsveç'in NATO'ya üyeliğine yeşil ışık

NATO Devlet ve Hükümet Başkanları Zirvesi'nde 10 Temmuz'da yapılan Türkiye, İsveç ve NATO görüşmesinde, Türkiye'nin İsveç'in NATO'ya Katılım Protokollerini TBMM’ye sevk edeceği ve onaylanması için yakın işbirliği içinde olacağı bildirildi.

Görüşmede ayrıca İsveç'in, Gümrük Birliği'nin güncellenmesi ve vize serbestisi dahil Türkiye'nin Avrupa Birliği'ne (AB) üyelik sürecine aktif destek vereceği de aktarıldı.

Fidan, Güneydoğu Asya Uluslar Birliği (ASEAN) 56. Dışişleri Bakanları Toplantısı kapsamında 14 Temmuz'da Endonezya'nın başkenti Cakarta'da mevkidaşı Blinken ile Vilnius'ta yapılan NATO Liderler Zirvesi'nde alınan kararların takibi ve Afganistan'daki güncel gelişmeler üzerine ikili görüşme gerçekleştirdi.

İslam karşıtı eylemlere karşı diplomatik temaslarda bulunuldu

Avrupa’da her geçen gün artan İslam karşıtlığı ve İslam dinine yönelik nefret suçlarına ilişkin İslam İşbirliği Teşkilatı'nın (İİT) harekete geçirilmesi ve ortak tedbirler ele alınması için 20 Temmuz'da Irak, Suudi Arabistan ve Mısırlı mevkidaşlarıyla telefonda görüşen Fidan, 21 Temmuz'da Venezuelalı mevkidaşı Yvan Gil ile ortak basın toplantısında, "(Kur'an-ı Kerim'e saldırılar) İslam dünyası bu konuya organize bir tepki koymadığı sürece Batılı ülkelerde bir farkındalık oluşmayacağını düşünüyoruz." değerlendirmesinde bulundu.

Fidan, 23 Temmuz'da, İtalya Başbakanı Giorgia Meloni'nin ev sahipliğinde Roma'da düzenlenen Uluslararası Kalkınma ve Göç Konferansı'na katıldı ve düzensiz göçün Akdeniz ülkelerinin yaşadığı ortak bir sınama olduğunu belirterek, düzensiz göçle mücadelede bölgesel işbirliğinin önemine dikkati çekti.

Dışişleri Bakanı Fidan ve Çin Dışişleri Bakanı Vang Yi'nin 26 Temmuz'da Ankara'daki görüşmesinde, ekonomik ve ticari ilişkilerin yoğunlaştırılması, Kuşak ve Yol ile Orta Koridor girişimlerinin uyumlulaştırılması, nükleer enerji, tarım, sivil havacılık, kültür, turizm konuları ve Uygur Türklerinin durumu ele alındı.

Bakan Fidan, 22 Ağustos'ta Bulgaristan Başbakan Yardımcısı ve Dışişleri Bakanı Mariya Gabriel ile düzenlediği basın toplantısında, BM Barış Gücü’nün Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti (KKTC) topraklarında Pile-Yiğitler yolunun yapımına müdahalesine tepki göstererek, "BM’nin, tarafsızlığını bu olayda yitirdiğine inanıyoruz. KKTC’nin haklı pozisyonunu sonuna kadar destekliyoruz." dedi.

Fidan'dan Ukrayna ve Rusya ziyareti

Ukrayna'da temaslarda bulunmak üzere 25 Ağustos'ta Kiev'e giden Fidan, Ukrayna Dışişleri Bakanı Dmitro Kuleba ile düzenlenen ortak basın toplantısında, Türkiye'nin Ukrayna'nın toprak bütünlüğüne verdiği desteği yineleyerek, Ukrayna ile ekonomik ilişkileri savaşa rağmen zarar görmeden devam ettirmek istediklerini söyledi.

Fidan, 31 Ağustos'ta Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov'la Moskova'da yaptığı basın toplantısında da Türkiye'nin katkılarıyla BM'nin Karadeniz Tahıl Girişimi'ne ilişkin yeni bir öneri paketi hazırladığını ifade etti.

Temaslarda bulunmak için 3 Eylül'de Tahran'a giden Fidan, İran Dışişleri Bakanı Hüseyin Emir Abdullahiyan ile ortak basın toplantısında, Kerkük'ün etnik ve mezhepsel kompozisyon olarak Irak'ın küçük bir modelini teşkil ettiğini belirterek, "Kerkük'ün huzur ve istikrarı Irak'ın bütününün huzur ve istikrarına doğrudan etki etmektedir. Kerkük'ü barış içinde bir arada yaşama kültürünün sembolü olarak görüyoruz." dedi.

Yunanistan'la ilişkilerde olumlu hava

Bakan Fidan, 5 Eylül'de Yunanistan Dışişleri Bakanı Yorgos Yerapetritis ile Ankara'da yaptığı basın toplantısında, "Komşumuz Yunanistan'la ön koşulsuz olarak diyaloğu sürdürmeye ve ilişkilerimizi her alanda ortak menfaatler temelinde geliştirmeye hazırız. Sorunlarımızı karşılıklı hak ve çıkarlara dayalı saygıyla uluslararası hukuk temelinde çözebiliriz." diye konuştu.

AB Komisyonunun Komşuluk ve Genişlemeden Sorumlu Üyesi Oliver Varhelyi ile 6 Eylül'de Bakanlıktaki görüşmesinin ardından düzenlenen basın toplantısının ardından Fidan, "Avrupa Birliği'nden siyasi engellemelere müsamaha göstermemesini bekliyoruz. İlişkilerimizin ilerlemesi için gerekli iradeyi sergilemelerini ve daha cesur davranabilmelerini istiyoruz." mesajını verdi.

Fidan, İngiltere Dışişleri Bakanı James Cleverly ile 13 Eylül'de Ankara'daki görüşmesinde, İngiltere'nin, Türkiye'nin Avrupa'da önde gelen ortaklarından olduğunu ve iki ülkenin, NATO'nun önemli müttefiki olduğunu söyledi.

Fidan, BM Genel Kurul Görüşmeleri için New York'a gitti

BM 78. Genel Kurul Görüşmeleri için New York'a giden Fidan, 22 Eylül'de Blinken'la görüştü. Görüşmede Fidan, iki ülke arasındaki ilişkilerin daha üst seviyeye çıkarılması için gelecek dönemde atılabilecek somut ve yapıcı adımlar konusunda görüş alışverişinde bulundu.

KKTC Dışişleri Bakanı Tahsin Ertuğruloğlu ile 4 Ekim'de Ankara'da bir araya gelen Fidan, basın toplantısında, 1 Ekim'de Ankara'da düzenlenen terör saldırısına işaret ederek, "Güvenlik güçlerimizin çalışmaları neticesinde iki teröristin Suriye'den geldikleri, burada (Suriye'de) eğitim gördükleri açıklığa kavuşmuştur." dedi.

Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, 6 Ekim'de Blinken'la yaptığı telefon görüşmesinde, Washington yönetiminin, terör örgütü YPG'yle beraber çalışmaktan vazgeçmesi gerektiğini kuvvetli ifadelerle vurguladı.

7 Ekim sonrası Türk dış politikası

Hamas'ın askeri kanadı Kassam Tugaylarının 7 Ekim'de, İsrail'e "Aksa Tufanı" isimli kapsamlı saldırı başlattığını açıklaması ve İsrail'in Gazze'ye yaptığı saldırılar yılın son 3 ayında Türk dış politikasının ana gündem maddesini oluşturdu.

Aynı gün konuyla ilgili çok sayıda telefon görüşmesi yapan Fidan, 10 Ekim'de Azerbaycan'ın Şuşa kentinde düzenlenen Ekonomik İşbirliği Teşkilatı (EİT) Dışişleri Bakanları 27. Toplantısı'na katıldı. Fidan, burada İsrail-Filistin konusunda sivillere saldırıyı kınayarak, bölgede sükuneti önemsediklerini dile getirdi.

Mısır Dışişleri Bakanı Samih Şukri'nin davetine icabetle Kahire'ye 13 Ekim'de görüşmelerde bulunmak için giden Fidan, 14 Ekim'de Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah es-Sisi tarafından kabul edildi.

Türkiye'den İsrail-Filistin meselesinde garantörlük formülü önerisi

Bakan Fidan, Suudi Arabistan'ın Cidde kentinde düzenlenen İslam İşbirliği Teşkilatı Açık Katılımlı İcra Komitesi Toplantısı'nda 18 Ekim'de "Son olarak Türkiye'nin görüşü, yeni bir garanti mekanizmasının tasarlanıp hayata geçirilmesi gerektiğidir. Bölgedeki Müslüman ülkeler, Filistin halkının iyiliğini ve bekasını teminat altına almalı ve kalıcı bir barışın garantörleri olarak hareket etmeli." ifadesini kullandı.

Fidan, 21 Ekim'de Mısır'ın başkenti Kahire'de Gazze'deki gelişmelerin ele alındığı "Kahire Barış Zirvesi"nde katılımcılara hitabında, "(İsrail-Filistin çatışması) Yeni bir garanti mekanizması tasarlanıp hayata geçirilmelidir. Tarafların adil bir barış için attığı adımların garanti edilmesi gerekmektedir." ifadelerini kullandı ve Türkiye'nin bu konsept için adım atmaya, adil ve güvenli bir gelecek için üstüne düşeni yapmaya hazır olduğunu kaydetti.

İran'ın başkenti Tahran'da 23 Ekim'de düzenlenen Güney Kafkasya Bölgesel İşbirliği Platformu toplantısına katılan Fidan, İran Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi tarafından kabul edildi ve Ermenistan Dışişleri Bakanı Ararat Mirzoyan ile bir araya geldi.

Fidan, 24-25 Ekim'de, üst düzey temaslarda bulunmak üzere BAE'nin başkenti Abu Dabi'de BAE Devlet Başkanı Şeyh Muhammed bin Zayid Al Nahyan ve BAE Dışişleri Bakanı Şeyh Abdullah bin Zayid Al Nahyan'la; Doha'da Katar Başbakanı ve Dışişleri Bakanı Şeyh Muhammed bin Abdurrahman Al Sani ile özellikle Filistin konusunda görüşmeler yaptı.

Fidan, Danimarka Dışişleri Bakanı Lars Lökke Rasmussen ile 27 Ekim'de Dışişleri Bakanlığı'nda görüştü, İsrail-Filistin konusunu ele aldı.

Türk Devletleri Teşkilatı (TDT) Devlet Başkanları Konseyi 10. Zirvesi öncesi 3 Kasım'da Astana’da düzenlenen TDT Dışişleri Bakanları Konseyi'ne Fidan da katıldı.

Blinken'dan Ankara ziyareti

Fidan, ABD Dışişleri Bakanı Blinken'la Ankara'da 6 Kasım'da görüştü.

Diplomatik kaynaklara göre görüşmede, Fidan, Blinken'a, "İsrail’in Gazze’de sivilleri hedef almasının önlenmesi, acilen tam ateşkes ilan edilmesi gerektiğini" vurguladı.

Görüşme hakkında bilgi veren diplomatik kaynak, "Türkiye ve ABD, Gazze’de sivillerin zarar görmemesi, insani yardım ulaştırılmasının gerekliliği ve iki devletli çözüm konusunda mutabık. Bugünkü görüşmede, iki devletli çözüm için birlikte çalışmanın gereği de vurgulandı." ifadelerini kullandı.

Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, 7 Kasım'da Belarus Dışişleri Bakanı Sergey Aleynik ile Ankara'da bir araya geldi; 13 Kasım'da Avrupa Konseyi Genel Sekreteri Marija Pejcinovic Buric'i ve Çin Ortadoğu Sorunu Özel Temsilcisi Cay Cün'ü kabul etti.

Temas Grubu

İİT ve Arap Birliği tarafından 11 Kasım'da Cidde’de düzenlenen Olağanüstü Ortak Zirve'de alınan kararların takibi amacıyla bir Temas Grubu oluşturuldu ve bu husus, Türkiye’nin girişimleri sonucu kararda yer aldı.

Grup; Türkiye, Filistin, Mısır, Endonezya, Katar, Nijerya, Suudi Arabistan ve Ürdün'den oluşuyor ve Gazze'de bir an önce tam ateşkes ilan edilmesi; kalıcı ve adil barışın sağlanabilmesi için en kısa sürede çözüm süreci başlatılması; bu amaçlarla uluslararası toplumun harekete geçirilmesi amaçlanıyor.

İİT ve Arap Birliğinin, üye devletler adına İsrail'in Gazze'ye yönelik saldırılarının sona erdirilmesi için diplomatik görüşmeler yürütmek üzere görevlendirdiği olağanüstü Bakanlar Komitesinden oluşan içinde Fidan'ın da olduğu heyet, 22 Kasım'da İngiltere'nin başkenti Londra'da çeşitli ziyaretler gerçekleştirdi.

İspanya'nın Barselona kentinde Akdeniz İçin Birlik (AİB) 8. Bölgesel Forumu'na 27 Kasım'da iştirak eden Fidan, burada temaslarda bulundu.

Fidan, 28 Kasım'da NATO Dışişleri Bakanları Toplantısı için gittiği Belçika'nın başkenti Brüksel'de de çok sayıda diplomatik temasta bulundu.

Bakan Fidan, New York'ta Temas Grubu üyesi ülkelerin dışişleri bakanları, 29 Kasım'da, Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi (BMGK) Dönem Başkanı Vang Yi ve BM Genel Sekreteri Antonio Guterres ile görüştü.

Temas Grubu, "Gazze'deki savaşın durdurulması, kalıcı barışın sağlanması" için Kanada'da görüşmeler gerçekleştirdi.

Fidan, 14 Aralık'ta Bakü'de Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev tarafından kabul edildi ve Azerbaycan Dışişleri Bakanı Ceyhun Bayramov ile görüştü.

Gazze'deki savaşın sona erdirilmesi ve kalıcı barışın sağlanmasına yönelik çalışmaları çerçevesinde İİT ve Arap Birliği Temas Grubu ile birlikte 15 Aralık'ta İskandinav ülkeleri ve Benelüks ülkelerinin daveti üzerine gittiği Norveç'in başkenti Oslo'da temaslarda bulunan Fidan, 19 Aralık'ta da Irak Dışişleri Bakanı Fuad Hüseyin ile Ankara'da bir araya geldi.