BM Reis'in sözüne geldi: Esad'sız Suriye

 
Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi, Suriye’deki barış sürecinin devamına ilişkin oylamada, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın önerdiği gibi Esad’sız bir sürece karar verdi. BM kararına dair açıklama yapan Obama da, Esad’ın meşruluğunu yitirdiğini ve daha fazla kan dökülmemesi için artık görevden ayrılması gerektiğini söyledi.
Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’nin 5 daimi üyesi Suriye’deki barış sürecinin nasıl devam edeceği konusunda hazırlanan ortak karar tasarısı üzerinde uzlaştı. ABD, Rusya, Çin, Fransa ve İngiltere, New York'taki görüşmelerde Suriye konusunda hazırlanan ortak karar tasarısında uzlaştı. Karar tasarısında Suriye'deki barış görüşmelerinin ocak ayı başında başlaması öngörülüyor. Diplomatik çevrelerden edinilen bilgilere göre tasarı Viyana'da varılan uzlaşmayı güçlendiriyor. ABD Başkanı Barack Obama Suriye'deki durumla ilgili Beyaz Saray'da bir açıklama yaptı. Suriye Devlet Başkanı Beşar Esad 'ın ülkesinin çoğunluğu nezdinde meşruluğunu yitirdiğini belirten Obama, Esat'ın "kan dökülmesini" sona erdirmek için görevden ayrılması gerektiğini söyledi.
ESED’SİZ ÇÖZÜM G20’YE DAMGA VURMUŞTU
G20'nin sonuç bildirisini ev sahibi olarak Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan açıklamıştı. Erdoğan, metinde olmadığı halde ' Esed’siz çözüm' ifadesini kullanarak zirvenin gündemini oluşturmuştu. Erdoğan, 'Suriye'nin toprak bütünlüğü korunmalı' vurgusu yaparak, metinde olmadığı halde ' Esed’siz çözüm' ifadesini kullandı. Erdoğan’ın konuşması şöyleydi: “Suriye'de yaşanan herkesin kabul edebileceği bir çözüm üzerinde uzlaşılmadan, göçmenler ve terörizm başta olmak üzere bölge kaynaklı sorunların üstesinden gelinemez. Suriye'nin toprak bütünlüğünün korunması, terörden arındırılması ve çoğulcu, demokratik, meşru bir siyasi yapıya kavuşması bu sürecin ana hedefidir. Esed'in Suriye'nin geleceğinde yeri yoktur, olamaz. Esed, bu şansını çoktan kaybetmiştir. Unutulmamalıdır ki Suriyeli mülteciler DAİŞ'ten ve Esed rejiminin devlet teröründen kaçıyor. Hem terörizmle mücadeleyi hem de mülteci krizine çözüm bulma çabalarını birlikte yürütmeliyiz."
SURİYE TASARISI NELER İÇERİYOR?
Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi'nde (BMGK) dün oy birliğiyle kabul edilen tasarıda, Suriye'de ocak ayı başında ateşkes uygulanması ve Cenevre Bildirisi ile Viyana toplantılarında uzlaşılan çerçevede siyasi geçiş sürecinin hayata geçirilmesi karara bağlandı. New York'ta BMGK'nın dünkü toplantısında 15 üyenin tamamının desteğiyle kabul edilen karar tasarısında, Suriye'de ocak ayı başında ülke genelinde ateşkes uygulanması ve Cenevre Bildirisi ile Viyana toplantılarında siyasi geçişle ilgili alınan kararların teyit edilmesi öngörülüyor. Tasarı, ülkenin geleceğini doğrudan ilgilendiren çok önemli bir yol haritası anlamına gelebilir ancak alınan kararların pratikte hangi ölçüde hayata geçirilebileceğini gelecek günler gösterecek. ABD Dışişleri Bakanı John Kerry'nin başkanlığında yapılan toplantının ardından açıklanan kararda, Cenevre Bildirisi ile Viyana toplantılarında mutabık kalınan zeminde siyasi geçiş sürecinin başlatılması istendi. Sürecin Suriye'deki tüm tarafların rızası çerçevesinde ve Suriyelilerin öncülüğünde devam etmesi gerektiği kaydedilerek, "tam yürütme gücü olan bir geçiş hükümetinin" kurulmasına işaret edildi.
TOPRAK BÜTÜNLÜĞÜ ÖNPLANDA
Dört sayfalık karar metni, Suriye’nin egemenlik, bağımsızlık, toprak bütünlüğü ve birliğine BM amaç ve ilkeleri altında güçlü bir taahhüt ifadesiyle başlıyor. Metinde ateşkes ile siyasi müzakerelerin ayrılmaz bir bütün olduğu ve ocak ayı başında hem BM gözetimi altında siyasi müzakerelerin hem de ateşkesin başlatılmasının hedeflendiği ifade edildi. Bu çerçevede Konsey, BM Genel Sekreterliği'nden ateşkesin uygulanması, gözetlenmesi ve raporlanmasına ilişkin uygulanabilecek modelleri en geç bir ay içinde sunmasını istedi.
Karar metninde, Viyana'daki görüşmelerde alınan "Suriyelilerin önderliğinde 6 ay içinde geçiş süreci, taraflar arasında müzakerelerin başlaması ve ateşkes sağlanması, yeni bir anayasa yapılması, 18 ay içinde adil bir seçim düzenlenmesi ve BMdenetiminde terör örgütü-muhalif ayrımı yapılması için çalışılması" kararının desteklendiği vurgulandı. Kararda ayrıca, Suriye'nin tümüne insani yardımların ulaştırılmasının temin edilmesi ve komşu ülkelere sığınan Suriyelilerin ülkelerine dönebilmeleri için güvenli ortamın oluşturulması çağrısı da yapıldı.
TERÖRİST GRUPLAR KONUSU BELİRSİZ
Suriye ile ilgili tüm müzakerelerdeki en kritik konuların başında gelen "Esed'in siyasi geleceğinin ne olacağı" meselesine BMGK karar tasarısında yer verilmedi. Tasarıda, Esed'in siyasi geçiş sürecinde bir rol oynayıp oynamayacağına ilişkin herhangi bir maddenin yer almaması, Konsey'in daimi üyeleri arasında Esed'in geleceğine ilişkin görüş ayrılıklarının henüz giderilemediğini ortaya koydu. Üzerinde uzlaşılamayan bir diğer konu olan hangi grup ve kişilerin "terörist" olarak kabul edileceğine ilişkin de tasarıda herhangi bir ibare yer almadı. Bu konuda Ürdün'ün sunduğu öneri kabul edilmedi.
Bu iki konu dışında, başlaması öngörülen siyasi müzakerelerde yer alacak Suriyeli muhaliflerin tespiti de ayrıca ele alınması gereken bir husus olarak gündemdeki yerini koruyor. Siyasi müzakerelerin başlaması ve ateşkesin uygulanabilmesi bakımından Esed'in geleceği, "terörist" olarak kabul edilecek gruplar ve muhalefet temsilcilerinin tespitinde anlaşılması gerekiyor.
ESED KONUSUNDA UZLAŞILAMADI
John Kerry, toplantıdan sonra yaptığı açıklamada, uluslararası toplum arasında Esed'in geleceğine ilişkin keskin farklar bulunduğunu hatırlatarak, "Önümüzde büyük engeller olduğunun farkındayız" dedi. Esed'e ilişkin ABD ile Uluslararası Suriye Destek Grubu'ndaki birçok ülkenin tutumunun net olduğunu dile getiren Kerry, "Birçok ülke ve bize göre Esed ülkeyi yönetebilecek yetenek ve güvenirliği kaybetti ancak bu görüşü herkes paylaşmıyor" ifadelerini kullandı.
Türkiye de Esed'in gitmesi gerektiğini her platformda vurguluyor. Suriye toplantıları için New York'ta bulunan Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, "Tabii ki geçiş hükümeti olacak. Bunun modaliteleri belli ama Esed'in gitmesi lazım. Bizim pozisyonumuz net. Muhalefetin attığı adımları ve aldığı kararları sulandırmamak gerekir. Aksi takdirde ateşkes ve Suriye'de kalıcı bir çözüm olmaz" dedi. İngiltere Dışişleri Bakanı Philip Hammond ve Fransa Dışişleri Bakanı Laurent Fabius ise Esed iktidarda olduğu sürece Suriye'ye barış ve birliğin asla gelmeyeceğini belirtti.
ABD yönetimi de Suriye'de istikrar için Esed'in gitmesi gerektiğini sıkça dile getiriyor. Yılın son basın toplantısını düzenleyen ABD Başkanı Barack Obama, halkının çoğunluğu nezdinde meşruiyetini kaybeden Esed iktidarda olduğu sürece Suriye'de düzenin sağlanamayacağını söyledi. Obama, Suriye halkının çoğunluğu tarafından meşru olarak kabul edilmeyen bir hükümet olduğu sürece bu ülkeye barış getirilemeyeceği ve iç savaşın sona erdirilmeyeceğini belirterek, bu konuda Rusya Devlet Başkanı Putin ile defalarca görüştüğünü anlattı.