'Dönüşümü deprem mi yapacak, yoksa biz mi?'

Fetih BAĞCI
İnşaat Mühendisleri Odası (İMO) Bursa Şubesi Başkanı Mehmet Albayrak, Marmara Depreminin üzerinden geçen 19 yılda sadece fay hatlarının konuşulduğunu belirterek, “Depremi ve fay hatlarını konuşarak da depreme karşı bir önlem almış sayılmazsınız” dedi. 


İMO Bursa Şubesi’nde yıl sonu değerlendirme toplantısı yapan İMO Bursa Şube Başkanı Mehmet Albayrak, kent gündemine dair önemli açıklamalarda bulundu. Dünyadaki ekonomik dengesizliklerin de etkisiyle özellikle inşaat sektöründe sıkıntılı günler geçirdiğini belirten Albayrak, meslektaşlarının da derinden etkilendiğini söyledi.  Albayrak, “Geldiğimiz nokta son derece üzüntü verici bir seviyededir. Zaten sıkıntı içerisinde bulunan inşaat sektörüne; defaten yanlış planlandığını her platformda ifade ettiğimiz “Kentsel Dönüşüm Çalışmaları” etkisiyle de bir darbe daha indirilmiş; diğer şehirlerimize oranla Bursa da inşaat sektörü daha da derinden etkilenmiştir” dedi.



“KONUŞMAKTAN ÖTEYE GEÇİLEMEDİ”

Amaçlarının çok hızlı ama maalesef çarpık büyüyen şehrin gelişimine mesleki bilgi ve tecrübeleri ile yön vermek olduğunu kaydeden Albayrak, 1999 Marmara Depremi'nden sonra bulundukları her fırsatta depreme dayanıksız yapı stokunu dile getirdiklerini ifade etti. “Deprem bir doğa olayıdır” diyen Albayrak, “Fay hatlarının nereden geçtiği, düşey-yatay atımlı olup olmadığı,  ne büyüklükte deprem üreteceği gibi konular bilim insanlarınca bugüne kadar uzun süren çalışmalarla incelenmiş ve bugün gelinen noktada faylarla ilgili bilinmezlik artık yok denecek kadar azalmıştır. Ne yazık ki;  geçtiğimiz 19 yılda, fayları konuşmaktan öteye gidilememiştir. “Depremi önleyemezsiniz” Sadece deprem zararlarına karşı önlem alabilirsiniz. Depremi ve fay hatlarını konuşarak da depreme karşı bir önlem almış sayılmazsınız. Ama her depremden çok değerli bilgiler elde edebilirsiniz. İşte bu doğrultuda; öğrendiklerimizin ışığında bütün imar planlarımızın altlıkları olarak faylarla ve zemin yapısıyla ilgili çalışmalar çoktan yapıldı ve yerini aldı. Konunun uzmanlarınca bu öğrenilenlerin ışığında yeni deprem yönetmeliğimiz 2019 yılı başında yürürlüğe girecek” diye konuştu. Son derece yeterli ve çağımızın gereksinimlerini karşılayan Türkiye Bina Deprem Yönetmeliği’nin uygulanması konusunda inşaat mühendislerini ve İMO’nun devre dışı bırakılmasının son derece yanlış olduğunu vurgulayan Albayrak, Yeni Deprem Yönetmeliğinin doğru uygulanması ve yönetmeliğe uygun projelerin üretilmesinde en doğru denetimin İMO tarafından yapılabileceğini dile getirdi.

ÇİP UYGULAMASI BAŞLAYACAK

Çok iyi bir yönetmelik çıkarmanın problemleri çözmenin başlangıcı olacağını aktaran Başkan Albayrak şunları söyledi: “Yarınlarımızı güven altına almanın yegane yolu, doğru ve yönetmeliklere uygun proje üretiminden, gerekli ve yeterli denetim sağlayarak bu projelerin uygulanmasından ve mevcut yapılarımızı da deprem etkilerine karşı dayanıklı hale getirmekten geçmektedir. Güvenli yapı yapmak adına 2001 yılında Kararname ile İnşaat sektörüne dahil edilen “Yapı Denetim Sistemi”nde de 2019 yılı başında yürürlüğe girecek önemli değişiklikler var. Öncelikle “E-Dağıtım” olarak adlandırılan yeni sistem yürürlüğe girecek. Böylece Yapı Denetim Şirketlerinin ekonomik kaygılardan dolayı denetim yapamamaları gibi aksaklıkların önüne geçilmiş olacak. Önemli bir değişikliktir. İş kaygısını da ortadan kaldıracak olan bu yöntem tamamen doğru ve etkin bir denetim sağlayacaktır diye düşünüyoruz. Bunun yanında beton numunelerinde “ÇİP” uygulaması da inşaat sektörüne girecek. Depreme karşı güvenli bina yapabilmenin önemli bir ayağı olan beton malzemesinin doğru kullanılması; şartnamelere uygun numune alınması ve takip edilmesi suretiyle; öngörülen beton dayanımına ulaşılması gibi hususlarda büyük yararları olacağına inanıyoruz.”



DÖNÜŞÜM DURMA NOKTASINA GELDİ

Bursa’da ki inşaat sektörünün ekonomik dalgalanmadan daha fazla etkilenmesine ve kentsel dönüşüm uygulamalarının durma noktasına gelmesinde yanlış uygulamaların önemli bir payı olduğunu kaydeden Albayrak, sadece emsal artışıyla YIK- YAP anlayışına dönüşen kentsel dönüşüm probleminin çözümünde bir arpa boyu yol alınamadığına dikkati çekti. Gelinen nokta da durumun daha da içinden çıkılamaz hal aldığını vurgulayan Albayrak şunları söyledi: “Oysa bir hukuk devleti olan ülkemizde yasa ve yönetmelikleri dikkate almadan yapılan çalışmaların ve plan tadilatlarının geri dönülemez problemler yaratacağını, hukuksuzluğun kimseye yarar sağlamayacağını her fırsatta dile getirdik. “Geldiğimiz noktada problemin çözümü adına yapılan çalışmalar, hatalar, eksik uygulamalar ve imar barışı Kentsel dönüşümü durma noktasına getirdi. ‘Dönüşümü deprem mi yapacak yoksa biz mi?’ sorusu ortada duruyor. İyi planlanmayan, ilgili bileşenleri ile tartışılmayan, ben yaptım oldu anlayışı ile yürütülen bu uygulamalar şehir olarak ekonomik sıkıntıları çok daha fazla hissetmemize sebep oldu. İnşaat sektöründeki bu krizin çözümü için çok acil önlemler alınması gerekiyor. Başta konut kredi faizlerinin 0.98 olan eski seviyelerine çekilmesi olmak üzere gerekli güven ortamı sağlanmalı; sektördeki inanılmaz boyutlara çıkmış olan bürokratik engeller azaltılmalıdır. 400’e yaklaşan genç inşaat mühendisi meslektaşımızın işsiz olduğu bir ortamda sektörün diğer aktörleri ile birlikte değerlendirildiğinde yaşanılan sıkıntılar sonucu gelecekte daha derin yaralar oluşması muhtemeldir.”

T2 HAFİF RAYLI SİSTEME DÖNÜŞMELİ

Bursa kentinin çözüm bekleyen önemli sorunlarından birisi de kent içi ve kent dışı ulaşımı olduğunu ifade eden Başkan Albayrak çözüm noktası ile ilgili şunları dile getirdi: “Araçların değil, insanların bir yerden bir yere ulaştırılmasına öncelik tanıyan ve yolcuların gereksinimlerine cevap veren entegre bir ulaşım sistemi oluşturmak ve işletmek esas amacımız olmalıdır. Bursa Büyükşehir Belediyesi Ulaşım Master Planı Revizyonunu hazırlıyor ve yılbaşından sonra kamuoyu ile paylaşılacağı ifade ediliyor. Sivil Toplum Kuruluşu sorumluluğumuzun gereği ulaşım ile ilgili pek çok araştırmamız ve önerimiz oldu. İMO Bursa Şubesi, bu şehirde yaşanan sorunlara canlı tanık olan ve ulaştırma konusunda teknik donanıma sahip birçok üyesi olan bir meslek örgütüdür. Ancak ne yazık ki kent sorunları konusunda yerel yönetimlerimizle yeterli bilgi paylaşımında bulunamamaktadır. Akademik odaların bilgi birikimi ve deneyimlerinden faydalanmak yerel yönetimlerimizin ve kentimizin yararına olacaktır.  Bursa ulaşımı sil baştan yeniden ele alınıp,  köklü çözümler plana işlenirken bugüne kadar önemli tespitler ve öneriler sunmuş olan Odamızın ve ilgili Akademik Odaların, planın hazırlayıcıları arasında olmamasını doğru bulmuyoruz. Ulaştırmayı ergonomik ve ekonomik hale getirmek için toplu ulaşımın planlı ilerlemesi gerekli. Oysa kentimizde Hafif Raylı Sistem, planlamadaki eksiklikler ve yapılan değişikliklerle verimli şekilde kullanılamamaktadır. Sonrasında verimi arttırmak için yapılan tüm çalışmalar Büyükşehir Belediyesi bütçesine ek maliyetler getirmeye devam etmektedir. Son olarak sinyalizasyon sistemi ile ilgili 9.5 milyon avroluk bir bedel ödenerek düzenlemeler yapılacak. Bu kadar yüksek bedeller ödeyerek aldığımız hizmet gerçekten verimli kullanılabilecek mi? Sistemdeki düzenleme ile sefer aralıklarını 5 dakikadan 2,5 dakikaya indirmek mümkün olabilecek mi? Olumsuz yönde yaptığımız tüm uyarılarımıza rağmen Kent Meydanı’ndan Terminal’e kadar inşa edilen T2 hattının;  verimli olabilmesi için birçok yeni öneri getirilmektedir. Kentin geleceğine yeni bir problem yüklememek, yeni ekonomik külfetler getirmemek için yol yakınken gerekli düzenlemelerin yapılması gerekmektedir. T2 Hattı’nın Hafif Raylı Sisteme dönüştürülmesi en doğru ve rantabl karardır.”

ÖNCELİKLER İYİ BELİRLENMELİ

Hattın, TÜYAP Fuar Alanı, yakında hizmete girecek olan Adalet Sarayı, Terminal, DOSAB, Ovaakça Mahallesi ve gelişmekte olan Panayır Mahallesi de düşünülerek büyük bir nüfusu taşıyacak şekilde olması gerektiğinin altını çizen Başkan Albayrak T2 hattı ile ilgili şu değerlendirmelerde bulundu: “Otobüs, minibüs, servis araçları ve otomobillerin aynı hat üzerinde hareket etmesi nedeniyle T2 hattı zaten atıl durumda kalacaktır. Kent Meydanı’ndaki istasyonun yeniden düzenlenerek HRS ile bağlı hale getirilmesi ve hat üzerindeki istasyonların elden geçirilerek azaltılmasıyla daha verimli hat elde edilecektir. Bu hat için imal edilen ve satın alınan tramvaylar da Görükle - Üniversite arasında kullanılabilecek şekilde yeniden projelendirilebilirler. Stadyumun ardından, Ali Osman Sönmez Devlet Hastanesi’nin inşaatı da bittiğinde; Acemlerdeki trafik sıkışıklığının bugün içinde bulunduğu durumdan çok daha vahim bir hal alacağı hepinizin malumudur. Master Plan Revizyonunda Acemler ile ilgili çözümünün ne olacağını da merakla bekliyoruz.  Umuyoruz ki İMO Bursa Şubesi olarak daha önce sunduğumuz çözüm önerileri dikkate alınmıştır. Ülke ekonomisinde sorunlar yaşadığımız; sınırlı bütçelerle iş yapmaya çalıştığımız şu günlerde belediyelerimizin de bütçeleri yeni yatırımlar için belirsizliğini koruyor. Bu nedenle Bursa’nın öncelikleri iyi sıralanmalıdır diye düşünüyoruz. Yarım kalacak bir sürü yatırım yapmak yerine aşağıda sıraladığımız yatırımların tamamlanmasına öncelik verilmesi önemlidir. 1’nci öncelik Stadyum ve Ali Osman Sönmez Devlet Hastanesi de düşünüldüğünde Acemlerin bütününün tamamlanması olmalıdır. 2’ncü öncelik T2 Hattının Hafif Raylı Sisteme dönüştürülmesi ve istasyonların buna göre düzenlenmesidir. 3’ncü öncelik Şehir Hastanesi’ne ulaşımın düzenlenmesi ve entegrasyonu olmalıdır. Gelecekte sıkıntılar yaşamamak yerine zamanında doğru planlama yapılırsa kentin sorunlarının azalacağı görülecektir.” İMO Bursa Şube Yönetim Kurulu Başkanı Albayrak, 31 Mart 2019 da yapılacak yerel seçimlerde başta İnşaat Mühendisleri olmak üzere aday olacak olan bütün “Bursa Gönüllülerine” de başarılar diledi.

BURSA OVASI KORUNMALI

Basın mensuplarının sorularını da yanıtlayan Başkan Albayrak, Bursa Ovası’nın stratejik bir öneme sahip olduğunu belirterek “Bu ovayı 500 senede geri getiremeyiz. Geri dönülmez bir sonuç olur. Bu nedenle korunması gereken en önemli değerlerimizdendir” dedi.