'Felakette ölenlerin çoğu tarımdan ayrılan çiftçilerimiz'

Türkiye Ziraat Odaları Birliği (TZOB) Genel Başkanı Şemsi Bayraktar, tarımdan ayrılanların mesleki eğitimleri bulunmadığı için kalifiye işçi olmadıklarını bildirerek, “Madenlerde, inşaatlarda düz işçi olarak, düşük ücretlerle çalışıyorlar. Son felakette de ölenlerin çoğu, tarımdan ayrılan çiftçilerimizdir” dedi.

Doğal Afetleri Değerlendirme toplantıları düzenlerken, Soma’da yaşanan felakette 301 madencinin hayatını kaybetmesinin kendilerini fazlasıyla üzdüğünü, 16 Mayıs Cuma günü Konya’da yapılacak toplantıyı ertelediklerini ve Soma’da hayatını kaybeden maden işçilerinin ailelerine yardım kampanyası başlattıklarını belirtti. Bayraktar, uzun yıllar ortalamasına bakıldığında Türkiye’de tarımda istihdam edilen sayısının hızla azaldığını belirtti.

“KÜÇÜK VE VERİMSİZ İŞLETMELER GEÇİM SAĞLAMIYOR”
Soma’daki madende çalışanların, Manisa’nın, Balıkesir’in, İzmir’in sulu tarım yapılmayan köylerinden geldiğini, kuruda hububat tarımı yapan bu çiftçilerin yeterli geliri elde edemediğini bildiren Bayraktar, şu bilgileri verdi:
“Küçük ve verimsiz işletmeler yüzünden tarımda geçimini sağlayamayan çiftçiler, ailelerinin ihtiyaçlarını karşılamak için maden ocaklarında, inşaatlarda düz işçi olarak çalışıyor. Kırsalda yoksulluk şehirlerden çok daha fazla. Kırsal, ülke milli gelir ortalamasının üçte biriyle yaşıyor. İstihdamda yüzde 23,6 pay alan tarım, cari fiyatlarla ülke gayri safi yurtiçi hasılasının yüzde 7,4’ünü karşılıyor. Maden işletmeleri de tarımdan gelen ucuz işgücünü tercih ediyor. Yıllar itibarıyla baktığımızda tarım sektörünün istihdamdaki payının da azaldığını görüyoruz.
1991 yılında istihdamda yüzde 47,8 pay alan tarımın bu oranı, 2013 yılında yüzde 23,6’ya geriledi. Toplam 22 yılda tarımda istihdam edilen nüfusun oranı yüzde 50,6 azaldı. Bu çok hızlı bir değişim demektir. Yine aynı dönemde tarımdaki istihdam 9 milyon 212 binden 6 milyon 15 bine indi. Bu da 3 milyon 194 bin istihdam azalması demek oluyor. 2011 yılında 6 milyon 143 bin olan tarımdaki istihdam, 128 bin azalmayla, 2013 yılında 6 milyon 15 bine indi. Bu yıl kuraklık, don ve dolu afetleri yüzünden sıkıntılı ve mağdur olan çiftçilerimizde daha fazla göç yaşanmasını bekliyoruz. Öyle görünüyor ki bu yıl mağdur olan çiftçilerimizin her yıl olduğundan daha fazlası tarımı bırakacak. Yıllar itibarıyla hem tarımdaki istihdam hem de kırsaldaki nüfus azalmıştır. Tarım sektöründen diğer sektörlere istihdam kayması ve göç, Türkiye için kaçınılmaz bir süreçtir. Önümüzdeki süreçte milyonlar tarımdan ayrılacak. Tarımdan ayrılanlar, mesleki eğitimleri olmadığı için kalifiye işçi değildirler. Madenlerde, inşaatlarda düz işçi olarak, düşük ücretlerle çalışıyorlar. Bu işyerlerinde iş güvenliği ve işçi sağlığı standartları iyileştirilemezse büyük ölümler kaçınılmaz olacaktır. Son felakette de ölenlerin çoğu tarımdan ayrılan çiftçilerimiz. Bu çiftçilerimizin kalifiye eleman olması, hem kendilerine hem de ülke ekonomisine çok fayda sağlar.”

“DAHA FAZLA İNSANIMIZIN ÖLMESİNİ İSTEMİYORUZ”
Önümüzdeki yıllarda daha fazla tarımdan kopan insanın maden ve inşaat sektörlerinde kalifiye olmayan işlerde çalışacağını tahmin etmenin zor olmadığını bildiren Bayraktar, şunları kaydetti:
“Çiftçilerin ve çiftçi çocuklarının çiftçilik dışında bir meslekleri yok. Bir meslek formasyonu kazandırılmalı. Tarım dışında çalışacakları zaman, düz eleman değil, kalifiye eleman olmalılar. Bu alanlarda daha fazla insanımızın ölmesini istemiyoruz. Bu kaza hiç unutulmamalı, bir milat kabul edilmeli. Yanlışlar tespit edilmeli ve ortadan kaldırılmalıdır. Benzer bir faciayı 17 Ağustos 1999 yılında Marmara Depremi’nde yaşadık. İnsanlarımızı deprem değil, dayanıksız binalar öldürdü. Deprem sonrası inşaat sektöründe yapılan düzenlemeler, yapılarda iyileşme sağladı. Marmara depreminden sonra alınan radikal düzenlemeler, maden sektörümüz için de yapılmalıdır. Bu hadise bize göstermiştir ki bu sektörde başta işverenler eğitimden geçmeli, denetimler tam yapılmalı, daha sonra işçilerimize iş güvenliği eğitimi verilmeli, hakları öğretilmelidir. Maalesef işçilerimiz, haklarını ya bilmiyorlar ya da korktukları için kullanamıyorlar. Ülkemizdeki bütün madenler, iş güvenliği bakımından kontrol edilmelidir. Özellikle kiralanan ocaklarda, işverenler şartları iyileştirmek yerine, yüksek kazanç peşinde koşuyorlar.”
Muhakkak surette Türkiye’de işyeri sigorta sisteminin geliştirilmesi ve devlet zoruyla işler hale getirilmesi gerektiğini bildiren Bayraktar, “bugün işverenler madenlerde maliyeti düşürmek, sigorta şirketleri ise yüksek riski üstlenmemek için işyeri sigorta sistemi gelişmemiştir. Risk alan sigorta şirketleri madenleri daha iyi denetler” dedi.

“764 ZİRAAT ODAMIZLA KAMPANYA BAŞLATTIK”
Bayraktar, şunları kaydetti:
“Topyekun üzüntüye boğulan milletimiz ve halkımızın en önemli beklentisi, facianın sorumlularından hesap sorulmasıdır. Can veren maden işçilerimizin ailelerine sahip çıkılmasıdır. Bu konuda hızlı adım atılmasını bekliyoruz. Hiçbir şey giden kardeşlerimizi geri getirmez. Ancak kalanlara sahip çıkmak, hem devlet hem toplum olarak hepimizin görevidir. Biz de TZOB olarak, bu sene kuraklık, don ve dolu gibi afetler yaşamamıza rağmen, Türkiye genelindeki 764 Ziraat Odamızla bir kampanya başlattık. Türk çiftçisi olarak yaraların sarılmasına katkı sağlamak istiyoruz.
Yönetim Kurulu üyelerimiz ve bölgedeki Ziraat Odası başkanlarımızla birlikte yarın, 19 Mayıs’ta, Soma ve Kınık’ta, maden kazası felaketinde yaşamını kaybeden işçilerimizin ailelerini ziyaret edip, taziyede bulunacağız. Bu vesileyle tekrar Soma’da hayatını kaybeden maden işçilerimize Allah’tan rahmet, acılı ailelerine baş sağlığı diliyoruz. Ülkemizin başı sağolsun. Allah, böyle bir felaketi, ülkemize bir daha yaşatmasın.
Peygamber Efendimiz, bir hadisinde, ‘Zengin, çok mala sahip olan değildir. Zengin, kalbi ve merhameti olana denir’ demektedir. İşadamlarımızı Peygamber Efendimizin buyurduğu asıl zenginliğe sahip olmaya davet ediyorum.”