Tanpınar'ın romanı 'Huzur'a kavuşacak

Türk edebiyatının usta kalemi Ahmet Hamdi Tanpınar’ın ölümsüz eseri Huzur romanının kahramanlarından Suat’ın 68 yıldır bulunamayan mektupları ortaya çıktı.
 

 

 

Edebiyatımızın en sevilen eserlerinden olan Huzur aynı zamanda İstanbul’u en iyi anlatan romanlardandır. Dönemin toplumsal yapısı içerisinde yaşanan Doğu ile Batı çatışmasına ışık tutan eserde, Mümtaz İle Nuran’ın aşkı anlatılmaktadır.



MÜMTAZ VE SUAT'IN ANLAŞILMASI BAKIMINDAN ÖNEMLİ

 

1949 yılında yayımlanan Huzur romanın kahramanlarından Suat’ın kayıp mektuplarının Prof. Dr. İbrahim Şahin tarafından İstanbul Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü’ndeki Tanpınar evrakları arasında bulunması edebiyat dünyasında heyecan yarattı. Karar Gazetesi’ne konuşan Prof.Dr. Şahin romanın mektupların bulunmasıyla birlikte farklı bir boyut kazandığını söyledi. Mektupların eski yazıyla yazılmış halde bulunduğunu ve yaklaşık 50 sayfadan oluştuğunu belirten Şahin, ‘’ Bulduğumuz metin Huzur romanının intihar eden kahramanı Suat'ın geride bıraktığı mektup. Bir kısmı eski yazıyla yazılan bu mektubun büyük bir kısmı daktilo edilmiş. Anlaşılan o ki Tanpınar Suat'ın mektubunu uzun bir hikâye veya kısa bir roman olarak tasarlamış. Tanpınar'ın daktilo edilmiş sayfalara verdiği numaradan anlaşıldığı kadarıyla, mektup metni yayımlansaydı yaklaşık 130 sayfa olacaktı. Fakat Tanpınar sık sık yazdığı metni değiştirdiği için müsveddelerdeki üzeri çizilmiş kelime ya da cümlelerin veya bazen paragrafların çıkarılması gerekir. Eski yazıyla kaleme alınmış metinler, bu haliyle bile Tanpınar sanatının, mizacının, 'Huzur' romanının ve romandaki Mümtaz'ın ve Suat'ın anlaşılması bakımından mühim. ’dedi.

HUZUR TANPINAR’I DEĞİŞTİRDİ

Suat karakterinin kayıp mektuplarının romanda yer almamasının en büyük nedeninin Ahmet Hamdi Tanpınar’ın döneme ilişkin umutsuzluk hali olduğunu söyleyen Şahin, ‘’ 'Huzur', umutla umutsuzluk arasındaki kavganın umutsuzluk lehine sonuçlandığı ilk metin. Söz konusu müsveddeler okunduğunda görülecektir ki Suat; Mümtaz, İhsan ve Nuran üzerinden, onların temsil ettiği sosyolojik temsillere çok sert eleştiriler yöneltiyor. İyimserliğin ve idealizmin bütün biçimleri, Suat'ın iğneleyici sözlerinin hedefi olur. Onun ifadesiyle 'sevgili dünyamız' sadece ve koskoca bir palavradır; acı, çirkinlik, samimiyetsizlik, kir ve çamurdan başka bir şey yoktur bu dünyada... Tanpınar bir yandan kendi bıkkınlığı, diğer yandan da cemiyetin söz konusu durumu yüzünden bu mektupla uzun süre meşgul olmuş, hatta tamamlamış ancak yayınlamamış. Tanpınar, 'Huzur' bittikten sonra, artık önceki Tanpınar değildi; Suat da, taşıdığı düşünceler itibarıyla, devrin ruhuna uygun değildi. Bu sebeple mektubu yayınlamanın siyasi, edebi ve sosyal bir zemini yoktu. ’dedi.

MEKTUPLARDA OKURLARI SÜRPRİZLER BEKLİYOR

Prof. Dr. İbrahim Şahin, Huzur romanının Tanpınar’ın felsefe dünyasını anlamada önemli bir rol oynadığını, kayıp mektupların bulunmasının romanın yeniden yorumlanmasına büyük katkı sunacağını belirtti.  Romanda açık bir şekilde belirtilmemiş birçok şeyin mektupta bulunduğunu söyleyen Şahin; ‘Huzur’ da anlatılan intihar sahnesiyle mektuplarda anlatılan intihar sahnesinin birbirinden çok farklı olduğuna dikkat çekerek, mektuplarda yer alan ayrıntıların ‘Huzur’un anlam coğrafyasını genişleteceğini ve okurlara yepyeni ufuklar açacağını vurguladı.

Fatma BAŞARAN