Marmara Denizi’nde deniz salyasına karşı mücadele!

Marmara Denizi'nde organik yüklerden kaynaklanan ve deniz salyası olarak da bilinen müsilaj varlığı, daha önce muhtelif zamanlarda da olduğu gibi öncelikli olarak deniz ekosistemini tehdit etmekte, ayrıca deniz yüzeyinde meydana getirdiği görüntü ile rahatsızlık oluşturuyor. Bu konunun ele alındığı çevrimiçi seminerde MBB ve Kocaeli Büyükşehir Belediye Başkanı Doç. Dr. Tahir Büyükakın, Bandırma Onyedi Eylül Üniversitesi Denizcilik Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Mustafa Sarı, İstanbul Üniversitesi Fen Fakültesi Biyoloji Bölümü Hidrobiyoloji Anabilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Neslihan Özdelice, Sualtı Fotoğraf ve Filmcileri Derneği Başkanı Ateş Evirgen, Marmara Adası ve Köyleri Su Ürünleri Kooperatifi Başkanı Engin Algan ve Kocaeli Büyükşehir Belediyesi Çevre Koruma ve Kontrol Dairesi Başkanı Mesut Önem konuya ilişkin güncel durumu katılımcılarla paylaştı.  

 “EYLEM PLANI HAZIRLANMASI İLE İLGİLİ SÜRECİ BAŞLATTIK” 
MBB ve Kocaeli Büyükşehir Belediye Başkanı Doç. Dr. Tahir Büyükakın, Tarım ve endüstri politikaları, atıksu arıtımı ve gemilerden kaynaklanan sorunlar başta olmak üzere müsilajın nedenlerine değinerek bunun çok boyutlu interdisipliner bir konu olduğunu söyledi. Müsilaj sorununun ancak bölgesel düzeyde tüm paydaşların ve yerel yönetimlerin katılımıyla bir eylem planı kapsamında çözülebileceğini söyleyen Büyükakın, kontrol edilebilen faktörlere ilişkin olarak Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, belediyeler ve ilgili üniversitelerin ilgili departmanlarıyla işbirliği içinde bilimsel bir heyet önderliğinde müsilajla mücadele için yeni bir eylem planı oluşturulması için mutabakata vardıklarını ifade etti. 

“KASIM AYINDAN BU YANA”
Bandırma Onyedi Eylül Üniversitesi Denizcilik Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Mustafa Sarı, müsilajın uzun süredir sorun teşkil ettiğini ancak kıyılara vurmasıyla birlikte gündeme düştüğünü belirtti. Hızlı koordinasyondan dolayı MBB’ye teşekkür eden Sarı, müsilaj ile ilgili bilgiler verdi. Sarı; “Marmara Denizi’nde 15-25 derinliğe kadar ışık giriyor. Müsilaj oluşumu için deniz sıcaklığının ortalama sıcaklıktan fazla olması, denizin durağan olması ve besin elementinin fazla olması gerekiyor. Marmara Denizi’nin tüm bu şartları sağladığını görüyoruz. Besin elementi nerde yoğunsa bitkiler orada yoğunlaşıyor ve karşımıza devasa bir sorun çıkıyor. Ekolojik olarak Marmara Denizi çok kötü etkileniyor.” Marmara Denizi için yeni normale ihtiyacımızın olduğunu ve tedbirler alınması gerektiğini söyleyen Sarı, “Arıtılmadan denize derin deşarjla salınan atıklara son verilmeli, evsel ve endüstriyel atıkların deşarjdan önce kimyasal yükü en az düzeye indirecek ileri arıtmaya tabi tutulmalı, Marmara Denizi havzasında bulunan bütün akarsu ağının atık yükü azaltılmalı, tarımsal üretimde iyi tarım uygulamalarına geçilerek gübre ve ilaç kullanımı kademeli olarak azaltılmalı, Marmara Denizi için bütüncül bir yaklaşımla yeni, iklim değişimini dikkate alan bir atık yönetim politikası benimsenmeli ve bir müsilaj acil eylem planı hazırlanmalı” dedi.    

 “MÜSİLAJ ORTAMDAKİ CANLILARA YAPIŞARAK ONLARI ÖLDÜRÜYOR”
İstanbul Üniversitesi Fen Fakültesi Biyoloji Bölümü Hidrobiyoloji Anabilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Neslihan Özdelice, “Müsilajın iç yapısına bakacak olurak çeşitli deniz organizmaları ve tek hücreli canlılar tarafından üretiliyor. Organik bir maddedir ve suda köpürme meydana getiriyor. Yapışıcı olduğu için ortamdaki canlılara yapışıyor. Kimyasal yapısın bakarsak yüksek moleküler ağırlılı polisakkaritlerden oluşuyor. Müsilajın metal ve toksik metal bağlama kapasitesi yüksek oranda oluyor. Suda bakır ve kurşun gibi toksik metal bulunması drumunda tek hücreli canlılar müsilaj salınımını artırıyor ve bu da  bakterilerin artmasına yol açıyor.  

“MARMARA DENİZİ’NDE BALIKÇILIK MÜSİLAJ YÜZÜNDEN YAPILAMIYOR” 
Marmara Adası ve Köyleri Su Ürünleri Kooperatifi Başkanı Engin Algan, balıkçılık sektörünün müsilaj nedenli mağduriyetini dile getirdi. Algan, “her bir teknede yaklaşık 25 sigortalı işçi çalışıyor. Kasım ayından beri çalışamaz duruma geldik ve birçok tekne Marmara Denizi’ni terketti. Bütün balıkçı teknelerinin yüzde 20’si ağlarını yırtarak tekneye çekti. Bunlar dikildi ertesi gün gene yırtıldı. Marmara Denizindeki balıkçı tekneleri bu işten mağdur oldu. 3 ay sonra balık sezonu başlayacak. Bu sezonun elemanlarını 1 ay öncesinden almak zorundayız. Gene aynı durumla karşılaşmak istemiyoruz. Bir çok teknenin ağları müsilajdan dolayı denizin dibinde duruyor. Suyun yüzeyine çıktıktan sonra herkes bu sorunun farkına vardı. Eylül ayı itibariyle bu sorunun devam edeceğini düşünüyorum. Türkiye’de kontrollü balık avcılığı yok. Bununla ilgili kota getirilmesi lazım. Ağ derinliklerini balık miktarına kota getirilmeli. Dolayısıyla yetkililerin acil önlem almalarını bekliyoruz” dedi.  

DENİZİN ALTINDA ÖLÜM KALIM SAVAŞI
Öte yandan Marmara denizini neredeyse 3 aydır istilâ eden deniz salyaları, suyun üzerindeki kötü görüntünün yanında suyun dibindeki hayatı da felç ediyor. Midye ve balıklar, hayatta kalmak için müsilâjla ölüm kalım savaşı veriyor. Gemlik körfezinin dibini saran salya tabakasına ağa takılır gibi takılıp kalan balıklar bir müddet sonra ölüyor. Denizin dibindeki içler acısı durumu görüntüleyen 1. sınıf sanayi dalgıcı su altı araştırmacısı Fatih Kayacıkbaşı, deniz salyasına kirliliğe sebebiyet verdiğini belirtti. Marmara'da sık görülen ve deniz salyası da olarak bilinen müsilâj, deniz dibinde canlı türlerinin çoğalma ve üremesine hatta yaşamalarına bile mani oluyor. 1. sınıf sanayi dalgıcı ve aynı zamanda su altı araştırmacısı Fatih Kayacıkbaşı, Gemlik körfezi ile Narlı ve Kumla kıyılarında Marmara'nın dibini saran deniz salyalarını su altı kamerası ile görüntüledi. Salyalarla kaplanan midyeler ve ağa takılır gibi salya tabakasına takılıp kalan balıkların ölüm kalım mücadelesi şok etti. Kayacıkbaşı, "Son zamanlarda deniz salyaları yüzünden balıklar azaldı. Bunun sebebi, Marmara'daki deniz suyunun sürekli kirlenmesi. Bu yüzden artık balık göremez olduk" dedi.

"DENİZ SALYASI" GEMLİK'TE DERELERİ KAPLADI
Marmara Denizi sahillerine yakın bölgelerde birçok noktada görülen deniz salyası (müsilaj), Bursa'nın Gemlik ilçesindeki derelerin denize döküldüğü alanlara da yayıldı. Gemlik Körfezi'ni kaplayan deniz salyası, ilçede etkili olan kuvvetli rüzgar nedeniyle derelerde de görüldü. Beyaz tabakanın, dereye de yayılması çevre sakinlerini rahatsız etti. Müsilaj, derelerde yaklaşık 600 metre kadar yayıldı.