Geleceğe doğru dünya nüfusu: Afrika yükseliyor, Avrupa ve Asya geriliyor

Birleşmiş Milletler'in (BM) 2022 Dünya Nüfus Raporu'na göre, Afrika'nın nüfusu 2050 yılına kadar iki katına çıkacak ve kıta, dünya nüfusunun yaklaşık beşte birini oluşturacak. 2023 itibarıyla Afrika'da 1.5 milyar insan yaşıyor ve bu sayı, 2100'de 4 milyarın üzerine çıkabilir. Bu demografik patlama, bölgenin genç nüfusu ve yüksek doğum oranlarından kaynaklanıyor.

Afrika'da özellikle Sahra Altı Afrika'daki ülkelerde nüfus artışı dikkat çekiyor. Nijerya, Etiyopya, Demokratik Kongo Cumhuriyeti gibi ülkeler, hızla büyüyen nüfuslarıyla dünya nüfusunun önemli bir kısmını temsil etmeye aday. Bunun başlıca sebepleri arasında düşük ölüm oranları, daha iyi sağlık hizmetlerine erişim ve hızla artan doğum oranları bulunuyor.

Afrika'nın bu büyüme potansiyeli, ekonomik kalkınmayı da beraberinde getirebilir. Ancak, genç nüfusun büyük kısmının eğitim ve istihdam sorunlarıyla karşılaşması, bölgesel eşitsizlikleri derinleştirebilir ve toplumsal huzursuzluklara yol açabilir. Yüksek nüfus yoğunluğu, çevresel sürdürülebilirlik sorunlarını da gündeme getirebilir. Kıtada hızla artan nüfus, gıda, su, sağlık ve enerji gibi temel kaynaklara olan talebi artırıyor.

   Diğer yandan, Avrupa'da nüfus artışı durma noktasına gelmişken, bazı ülkelerde ciddi bir nüfus azalması yaşanıyor. Avrupa'nın nüfusu, özellikle Batı Avrupa ülkelerinde doğum oranlarının düşük olmasının ve yaşlanan nüfusun etkisiyle giderek azalmaya başladı. Almanya, İtalya, Yunanistan ve Bulgaristan gibi ülkeler, genç nüfusun azalması ve yaşlı nüfusun artmasıyla ciddi demografik sorunlarla karşı karşıya. 2023 itibarıyla Avrupa'da toplam doğurganlık oranı, genellikle kişi başına 1.5 civarına düştü; bu oran, nüfusun kendini yenilemesi için gereken 2.1’in altında kalıyor.

Bu durumu etkileyen faktörlerden biri, iş gücüne katılımın düşmesi, emeklilik yaşının artması ve düşük doğum oranlarının birleşimidir. Avrupa'nın yaşlanan nüfusu, sağlık, emeklilik ve sosyal hizmetler gibi sistemler üzerinde baskı oluşturuyor. Bununla birlikte, Avrupa'nın bu demografik değişimi, iş gücü eksikliği nedeniyle göçmen iş gücüne olan bağımlılığı artırıyor. Avrupa'nın pek çok ülkesinde, nüfus azalması yerel ekonomileri olumsuz etkileyebilirken, daha fazla göçmen kabul etme ihtiyacı doğuyor.

   Asya kıtası, dünya nüfusunun yarısından fazlasını barındırmasına rağmen, burada da büyük değişiklikler gözlemleniyor. Özellikle Çin'de doğum oranlarındaki düşüş, uzun vadede büyük bir sorun haline gelmiş durumda. Çin, uzun yıllar süren tek çocuk politikası ve artan yaşam maliyetleri nedeniyle hızla yaşlanan bir nüfusa sahip. Çin’in nüfusu 2020'li yıllarda zirveye ulaşarak, 2030'larda azalma sürecine girecek. 2050 yılına kadar Çin’in nüfusunun 1.4 milyarın altına inmesi bekleniyor.

Hindistan ise nüfus artışında başı çekiyor ve 2024 yılında Çin'i geçerek dünyanın en kalabalık ülkesi olacağı tahmin ediliyor. Hindistan'ın genç nüfusu, ülkenin küresel ekonomik gücünü arttırma potansiyeli taşıyor. Ancak, Hindistan'da da eğitim, sağlık ve altyapı sorunları, hızlı nüfus artışının olumsuz etkileri olarak karşımıza çıkabilir.

Asya'nın büyük kısmında nüfus artışı hala devam etse de, bu artışın daha düşük hızda olacağı ve bazı ülkelerde yaşlanan nüfusun etkileriyle başa çıkılması gerektiği öngörülüyor. Japonya, Güney Kore ve Tayland gibi ülkelerde de nüfus düşüşü ve yaşlanan toplum sorunları artan bir endişe kaynağı.

   Dünya nüfusunun artışı ve bölgesel değişiklikler, gelecekte önemli ekonomik, çevresel ve toplumsal zorluklar yaratacak. Afrika’nın hızla büyüyen nüfusu, ekonomik fırsatlar sunarken, büyük bir iş gücü açığı ve altyapı eksiklikleriyle birlikte gelmektedir. Avrupa ve Asya’daki azalan nüfus ise, bu bölgelerdeki iş gücü sorunları, sosyal güvenlik sistemlerindeki baskılar ve yaşlı nüfusun artan talepleriyle mücadeleyi zorlaştırabilir.

Öte yandan, Afrika'nın büyüyen genç nüfusu, eğitim, sağlık ve teknolojik gelişim gibi alanlarda fırsatlar yaratabilir. Bu potansiyelin doğru bir şekilde yönetilmesi, küresel ekonomik dengenin yeniden şekillendirilmesine yol açabilir. Avrupa ise göçmen kabulü ve çok kültürlü toplumlar yaratma konusunda daha fazla strateji geliştirmek zorunda kalacak.

(Fatma Hatun Altıkardeş)