Kahve fiyatları tarihi zirveyi gördü

Kahve, dünya genelinde en çok tüketilen içeceklerden biri olmasının yanı sıra küresel ticarette önemli bir yere sahip. Ancak son dönemde kahvenin birim fiyatı olan libre fiyatı uluslararası piyasalarda tarihi zirveyi gördü. Özellikle Arabica ve Robusta türlerindeki fiyat artışları, hem tüketiciler hem de sektör temsilcileri için endişe yaratıyor.

Fiyat Artışının Sebepleri

-Kahve üretiminin büyük kısmını sağlayan Brezilya, Kolombiya ve Vietnam gibi ülkelerde, kuraklık ve düzensiz yağışlar kahve çekirdeği üretimini ciddi şekilde etkiledi.

Brezilya’da görülen La Niña hava durumu, üretimde %10’un üzerinde düşüşe yol açtı.

-Gübre, enerji ve iş gücü maliyetlerindeki artış, kahve üreticilerini zor durumda bıraktı. Özellikle gelişmekte olan ülkelerdeki ekonomik dalgalanmalar, bu maliyet artışını daha da belirgin hale getirdi.

-Küresel tedarik zincirinde pandemi sonrası ortaya çıkan nakliye gecikmeleri, limanlardaki yoğunluk ve artan navlun ücretleri kahve ticaretini olumsuz etkiledi.

-Büyük alıcı ülkelerin stoklama stratejileri, piyasadaki arz-talep dengesini bozdu. Özellikle ABD ve Avrupa’da kahve stoklarında azalma görülmesi, fiyatların yükselmesine yol açtı.

2024 itibarıyla Arabica kahvenin libre fiyatı, New York Ticaret Borsası’nda 3 dolar seviyesini geçerek son 10 yılın en yüksek seviyesine ulaştı. Robusta kahve ise Londra Borsası’nda 2,50 dolar seviyesini gördü. Bu durum, kahve ithalatına bağımlı ülkelerde fiyatların perakende seviyede %30-40 oranında artmasına neden oldu.

Türkiye, kahve tüketiminde son yıllarda büyük bir artış yaşadı. 2023’te kişi başı kahve tüketimi yıllık ortalama 1,5 kilogram olarak ölçüldü. Ancak artan küresel fiyatlar, yerel pazarda da kahve fiyatlarına yansıdı:

--Orta düzeyde bir kahve zincirinde latte fiyatları %20 zamlandı.

--Türk kahvesi gibi yerel ürünlerin de fiyatları, hammaddenin ithal olmasından dolayı yükseliş gösterdi.

Uzmanlar, kahve fiyatlarındaki artışın sadece iklim kaynaklı olmadığını belirterek şu açıklamayı yaptı: "Küresel ekonomik belirsizlikler, üretim ve tedarik zincirindeki sorunlarla birleşince kahve gibi temel ürünlerde fiyatlar kaçınılmaz olarak yükseliyor. Kahve tüketen ülkelerin ekonomik politikaları, bu dalgalanmanın daha uzun süre devam edeceğine işaret ediyor."

Uzmanlara göre, kahve fiyatlarındaki artışın kısa vadede düşmesi beklenmiyor. Ancak üretici ülkelerde hava koşullarının normalleşmesi ve lojistik maliyetlerin azalmasıyla piyasalarda denge sağlanabilir.

(Ramazan Gültaş)