Protein tozunda risk faktörlerine dikkat!

Günümüzde sporcular, yoğun egzersiz yapanlar ve protein ihtiyacını karşılamak isteyen bireyler, protein tozlarına sıklıkla başvurmaktadır. Whey (peynir altı suyu), kazein ve bitkisel proteinler (bezelye, soya vb.) gibi farklı çeşitleri olan bu tozlar, pratik ve hızlı bir şekilde protein alımını sağlar. Ancak protein tozlarının yaygın kullanımıyla birlikte sağlık riskleri ve yan etkiler konusunda da dikkatli olunması gereken bazı noktalar ortaya çıkmaktadır.

 Günlük protein ihtiyacı kişiden kişiye değişiklik gösterir. Genel olarak sporcuların protein ihtiyacı daha yüksek olsa da aşırı protein alımı, böbrek ve karaciğer üzerinde baskı oluşturabilir. Aşırı miktarda protein tüketmek, böbrek fonksiyonlarını olumsuz etkileyebilir ve zamanla böbrek taşlarına yol açabilir.

Piyasada satılan bazı protein tozları, koruyucular, yapay tatlandırıcılar ve katkı maddeleri içerir. Bu maddelerin uzun vadede sağlık üzerinde olumsuz etkileri olabilir. Yapay tatlandırıcılar bazı kişilerde sindirim sorunlarına neden olurken, koruyucu maddeler alerjik reaksiyonlar doğurabilir.  Aspartam ve sukraloz gibi tatlandırıcıların aşırı tüketimi, metabolik bozukluklar, sindirim problemleri ve alerjik reaksiyonlara yol açabilir. 2020 yılında British Medical Journal'da yayımlanan bir çalışmaya göre, yapay tatlandırıcıların düzenli tüketimi, bağırsak mikrobiyotasını bozarak sindirim ve bağışıklık sistemi üzerinde olumsuz etkiler yaratabilir.

Bazı protein tozları, protein kalitesi düşük ya da eksik amino asit profiline sahip olabilir. Özellikle uygun fiyatlı ve markasız ürünlerde, protein oranlarının etiketlerde belirtilenden düşük olduğu ya da farklı içeriklerle karıştırıldığı görülebilir. Bu da ürünün sağladığı faydaların azalmasına neden olabilir.

2018 yılında yapılan bir araştırma, birçok protein tozunun ağır metal (kurşun, arsenik, kadmiyum) içerdiğini ortaya koymuştur. Bu maddeler, uzun süreli kullanımda toksik etkiler yaratabilir ve ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir.

Whey proteinleri gibi hayvansal kaynaklı protein tozları, laktoz içerdiği için bazı bireylerde sindirim sorunlarına yol açabilir. Özellikle laktoz intoleransı olan kişilerde gaz, şişkinlik ve mide rahatsızlıkları sıkça görülür. Bu durumda bitkisel protein tozları tercih edilebilir.

Protein tozları, günlük protein ihtiyacını tamamlayıcı bir ürün olarak düşünülmelidir. Ancak bilinçsizce yüksek miktarda tüketmek, vücudu gereksiz yere yorar ve dengeli beslenme düzenini bozabilir. Günlük protein ihtiyacının doğal gıdalardan karşılanması her zaman öncelikli olmalıdır.

Nelere Dikkat Edilmeli?

Sertifikalı, bilinen ve güvenilir markaların ürünleri tercih edilmelidir. Ürünlerin içerik etiketlerini dikkatlice okumak ve herhangi bir zararlı katkı maddesinin bulunmadığından emin olmak gerekir.

Protein tozlarının önerilen dozlarda kullanılması önemlidir. Vücut, ihtiyacından fazla protein alındığında bu proteini depolayamaz ve fazla miktarlar vücuttan atılmaya çalışılırken organlara zarar verebilir.

Protein tozları, doğal gıdaların yerine geçmemelidir. Yumurta, et, balık, süt ürünleri ve bitkisel kaynaklardan alınan proteinler, vücudun daha dengeli bir şekilde beslenmesine yardımcı olur.

Özellikle gıda alerjisi veya intoleransı olan bireyler, protein tozlarını kullanmadan önce doktorlarına danışmalı ve herhangi bir yan etki riskini minimize etmelidir.

(Dilvin Altıkardeş)