Sera OSB’ler jeotermal kaynaklarla bütünleşmeli

Yapılan araştırmalar, jeotermal enerji kullanımının sera üretiminde maliyetleri düşürdüğünü, verimliliği artırdığını ve çevresel etkileri minimize ettiğini ortaya koyuyor. Uzmanlar, Türkiye'nin zengin jeotermal kaynak potansiyelinin, sera sektöründe daha etkin kullanılmasının hem ekonomik hem de çevresel açıdan büyük faydalar sağlayacağını belirtiyor.

Jeotermal enerji, yer altındaki doğal ısı kaynaklarından elde edilen yenilenebilir ve sürdürülebilir bir enerji türü olarak öne çıkıyor. Sera OSB'lerde jeotermal enerjinin kullanılması, geleneksel ısınma yöntemlerine göre birçok avantaj sunuyor.

   Türkiye Jeotermal Derneği tarafından yapılan bir araştırmaya göre, jeotermal enerji kullanımı sayesinde sera ısıtma maliyetlerinde %50'ye varan tasarruf sağlanabiliyor. Bu durum, üreticilerin rekabet gücünü artırırken, ürün maliyetlerinin de düşmesine katkıda bulunuyor.

   Sabit ve kontrollü ısıtma imkanı sunan jeotermal enerji, bitkilerin optimal büyüme koşullarında yetişmesini sağlıyor. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi'nin 2023 yılında yaptığı bir çalışmada, jeotermal enerjiyle ısıtılan seralarda ürün verimliliğinin %30 oranında arttığı tespit edildi.

   Fosil yakıtlara göre daha temiz bir enerji kaynağı olan jeotermal enerji, sera gazı emisyonlarını önemli ölçüde azaltıyor. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı'nın verilerine göre, jeotermal enerji kullanımıyla sera sektöründe karbon emisyonlarında %40'a varan azalma sağlanabiliyor.

Türkiye, jeotermal enerji potansiyeli açısından dünyada ilk beş ülke arasında yer alıyor. Özellikle Ege ve İç Anadolu bölgelerinde yoğunlaşan jeotermal kaynaklar, farklı sektörlerde etkin bir şekilde kullanılabiliyor. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı'nın 2022 raporuna göre, Türkiye'nin toplam jeotermal enerji potansiyeli 60.000 MWt olarak tahmin ediliyor, ancak bu potansiyelin sadece 'u etkin bir şekilde kullanılıyor.

Mevcut durumda, jeotermal enerji daha çok elektrik üretimi ve ısıtma amaçlı kullanılırken, sera sektöründe kullanım oranı oldukça düşük seviyelerde kalıyor. Tarım ve Orman Bakanlığı'nın verilerine göre, Türkiye'deki toplam sera alanlarının sadece %5'i jeotermal enerjiyle ısıtılıyor. Uzmanlar, bu oranın artırılmasıyla hem enerji kaynaklarının daha verimli kullanılabileceğini hem de tarımsal üretimde önemli kazanımlar elde edilebileceğini vurguluyor.

Türkiye'de jeotermal enerjinin sera sektöründe başarılı bir şekilde uygulandığı örnekler de bulunuyor. Özellikle Denizli ve Afyonkarahisar bölgelerinde yer alan bazı Sera OSB'ler, jeotermal kaynakları etkin bir şekilde kullanarak üretimde önemli başarılar elde ettiler.

-Denizli Sarayköy Sera OSB: 2019 yılında faaliyete geçen bu bölgede, jeotermal enerji kullanımı sayesinde üretim maliyetlerinde %45 tasarruf sağlandı. Bölgedeki üreticiler, yüksek kaliteli sebze ve meyve üretimiyle hem iç pazarda hem de ihracatta rekabetçi bir konuma ulaştı.

-Afyonkarahisar Sandıklı Sera OSB: Jeotermal enerjiyle ısıtılan seralarda, yıl boyunca kesintisiz üretim imkanı elde edildi. 2022 yılında bölgeden yapılan domates ihracatı, bir önceki yıla göre %35 artış gösterdi. Ayrıca, enerji maliyetlerindeki düşüş sayesinde üreticilerin karlılığı da önemli ölçüde arttı.

Bu başarılı örnekler, jeotermal enerjinin sera sektöründe kullanımının yaygınlaştırılması halinde ülke genelinde benzer olumlu sonuçların elde edilebileceğini gösteriyor.

Jeotermal enerjinin Sera OSB'lerde kullanımı, ekonomik açıdan birçok fayda sağlıyor. Yeni yatırımların teşvik edilmesiyle, tarım sektöründe istihdam olanakları artıyor. Türkiye İş Kurumu'nun (İŞKUR) verilerine göre, jeotermal enerjiyle çalışan seraların bulunduğu bölgelerde istihdam oranları %20'ye varan artışlar gösterdi.

Üretim maliyetlerinin düşmesi ve ürün kalitesinin artmasıyla, ihracat potansiyeli de yükseliyor. Türkiye İhracatçılar Meclisi'nin (TİM) 2023 raporuna göre, jeotermal enerji kullanan seralardan yapılan ihracat gelirleri, geleneksel seralara göre %25 daha yüksek.

   Çevresel açıdan bakıldığında, jeotermal enerji kullanımı karbon ayak izini azaltarak iklim değişikliğiyle mücadelede önemli bir rol oynuyor. Ayrıca, yerel hava kalitesinin iyileştirilmesi ve doğal kaynakların korunması gibi olumlu etkileri de bulunuyor.

Uzmanlar, Türkiye'nin jeotermal enerji potansiyelinin sera sektöründe daha etkin kullanılması gerektiği konusunda hemfikir.

Türkiye'nin 2025 yılına kadar olan enerji ve tarım stratejileri incelendiğinde, yenilenebilir enerji kaynaklarının kullanımının artırılmasının öncelikli hedefler arasında yer aldığı görülüyor. Bu kapsamda, Sera OSB'lerin jeotermal enerjiyle entegre edilmesi için şu adımların atılması öneriliyor.

   Jeotermal enerji yatırımlarına yönelik vergi indirimleri, hibe ve kredi imkanlarının genişletilmesi.

   Jeotermal kaynakların bulunduğu bölgelerde gerekli altyapının oluşturulması ve mevcut altyapının iyileştirilmesi.

   Üreticilere yönelik eğitim programları ve seminerler düzenlenerek, jeotermal enerjinin faydaları konusunda farkındalığın artırılması.

   Yerli teknolojilerin geliştirilmesi ve uygulanması için araştırma ve geliştirme faaliyetlerine yatırım yapılması.

(Sema Yüksel Güngörmez)