Teknoloji milyarderleri toprak yatırımlarını artırıyor

Bill Gates, ABD’nin en büyük tarım arazisi sahibi bireylerinden biri konumuna geldi. Gates’in 2024 itibarıyla yaklaşık 110 bin hektar tarım arazisi satın aldığı biliniyor. Bu toprakların büyük kısmı mısır ve soya gibi endüstriyel tarım için kullanılıyor. Öte yandan, Jeff Bezos’un farklı coğrafyalarda tarım arazisi yatırımları yaparak alternatif gıda üretim ve enerji projelerine fon sağladığı belirtiliyor.

Elon Musk’ın ise arazi yatırımlarında yenilenebilir enerji projelerine ağırlık verdiği, özellikle güneş enerjisi çiftlikleri ve dikey tarım teknolojilerine odaklandığı görülüyor. Musk'ın tarımda veri analitiği ve yapay zeka teknolojilerini entegre etme çalışmalarıyla, arazileri yalnızca gıda değil, enerji üretimi için de verimli hale getirmeyi planladığı söyleniyor.

Yapılan araştırmalar, teknoloji milyarderlerinin toprak yatırımlarının birkaç stratejik amaca hizmet ettiğini ortaya koyuyor:

Gıda Güvenliği ve İklim Krizi Hazırlığı:
Harvard Business Review tarafından yayımlanan bir rapor, artan iklim krizi nedeniyle gıda üretiminin gelecekte daha belirsiz hale geleceğini ve tarım arazilerinin stratejik bir varlık olarak değerlendirildiğini gösteriyor. Milyarderler, sahip oldukları arazileri gelecekteki gıda krizlerine karşı bir güvence olarak görüyor.

Tarımda Teknolojik Dönüşüm:
MIT Technology Review raporuna göre, büyük ölçekli toprak yatırımları, tarımda yeni teknolojilerin test edileceği laboratuvarlar haline geliyor. Hassas tarım, akıllı sulama ve dronlarla tarla yönetimi gibi teknolojilerin bu arazilerde yaygınlaşması bekleniyor.

Karbonsuzlaşma ve Yenilenebilir Enerji:
Uluslararası Enerji Ajansı (IEA) verilerine göre, tarım arazilerinin enerji üretiminde kullanılmasıyla hem karbon salınımı azaltılabilir hem de yenilenebilir enerji kaynakları teşvik edilebilir. Milyarderlerin arazi yatırımlarının bir kısmı, bu dönüşüm projelerini desteklemek amacıyla yapılıyor.

   Türkiye’de de benzer bir eğilim gözlemleniyor. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı, yabancı yatırımcıların tarım ve enerji projeleri için Türkiye’de arazi alımlarına ilgi gösterdiğini bildiriyor. Ayrıca, Konya ve Şanlıurfa gibi geniş tarım arazilerine sahip bölgelerde, tarım teknolojilerine yönelik girişimlerin sayısının arttığı belirtiliyor.

Uzmanlara göre, bu yatırımlar kısa vadede tarımda verimliliği artırabilir, ancak uzun vadede arazi fiyatlarının yükselmesine ve küçük ölçekli çiftçilerin rekabet gücünü kaybetmesine yol açabilir. 

Toprak yatırımları, bazı eleştirilere de neden oluyor. Greenpeace gibi çevre kuruluşları, milyarderlerin toprak yatırımlarının gıda sistemleri üzerinde tekelleşmeye yol açabileceği ve çevresel sorunları derinleştirebileceği uyarısında bulunuyor. Küçük çiftçiler, büyük yatırımcıların etkisiyle yerinden edilme riskiyle karşı karşıya kalabilir. Ayrıca, bu arazilerin spekülasyon amacıyla alınıp kullanılmaması durumunda tarımsal üretimde düşüş yaşanabileceği belirtiliyor.

(Özkan Güngörmez)