Türkiye’nin yüzde 93’ü şehirlerde yaşıyor

TÜİK'in verilerine göre, Türkiye'de 1950'lerde yüzde 25 olan şehir nüfusunun oranı, 2000'lerin başında yüzde 65'e yükseldi. Bugün ise bu oran yüzde 93 civarına ulaşmış durumda. Bu artış, sanayileşme, altyapı gelişimi ve kırsal alanlardaki yaşam koşullarının zorlaşması gibi bir dizi faktörle açıklanabilir. Büyük şehirler, iş fırsatları, eğitim olanakları, sağlık hizmetleri ve yaşam standartlarının daha yüksek olması nedeniyle göç alıyor. İstanbul, Ankara, İzmir gibi büyük şehirler, her yıl daha fazla insanın göç ettiği merkezler arasında yer alıyor.

Şehirleşme ile birlikte, Türkiye'de büyük bir kentsel dönüşüm süreci de yaşanıyor. Eski yerleşim alanlarının modernize edilmesi, büyük projelerin devreye girmesi ve yeni yerleşim alanlarının inşası bu dönüşümün en belirgin göstergeleri. Ancak bu dönüşüm, beraberinde birçok sorunu da getiriyor. Özellikle büyük şehirlerde konut fiyatları ve kira bedellerinin artması, dar gelirli aileler için yaşam standartlarının zorlaşmasına neden olabiliyor.

Bunun yanı sıra, şehirleşmenin ekonomik etkileri de gözle görülür. Şehirler, ekonomik büyümenin ve üretimin merkezi haline gelirken, tarım ve hayvancılık gibi geleneksel sektörlerin payı azalmış durumda. Bu, kırsal alanlarda yaşanan ekonomik duraklamayı da beraberinde getirmiştir.

   Şehirleşmenin çevresel etkileri de büyük bir konu başlığı oluşturuyor. Hızla büyüyen şehirler, su kaynakları, enerji tüketimi ve hava kirliliği gibi sorunlarla karşı karşıya kalıyor. Özellikle trafik, inşaat sektörü ve enerji üretimi, şehirlerin sürdürülebilirliğini tehdit ediyor.

Sosyal açıdan bakıldığında, yoğun nüfuslu şehirlerde yaşam, kimi zaman yalnızlık, yabancılaşma ve psikolojik sorunları beraberinde getirebiliyor. Aynı zamanda, artan nüfus yoğunluğu ve çeşitli sosyal sınıfların bir arada yaşaması, toplumsal uyum sorunlarını da tetikliyor. Şehirlerin hızla büyümesi, kent içi altyapı ve sosyal hizmetlerin yetersiz kalmasına neden olabiliyor.

Türkiye’nin yüzde 93’lük şehirleşme oranı, sadece bir demografik değişim değil, aynı zamanda sosyal, ekonomik ve çevresel bir dönüşümün de işaretidir. Bu hızla artan şehirleşme oranı karşısında, kentsel altyapının güçlendirilmesi, sosyal hizmetlerin arttırılması, çevre dostu şehir planlaması ve sürdürülebilir büyüme gibi konular büyük önem taşıyor.

Uzmanlar, şehirleşme sürecinin daha kontrollü ve planlı bir şekilde yönetilmesi gerektiğini vurguluyor. Bu süreçte, kırsal kalkınmanın desteklenmesi, iş gücü piyasası ve yaşam koşullarındaki eşitsizliklerin giderilmesi, gelecekte daha sağlıklı ve dengeli şehirlerin oluşmasına katkı sağlayacaktır.

(Sema Yüksel Güngörmez)